Το
σκάνδαλο της «αξιοποίησης» του σπηλαίου Ζωνιανών
Για το πρώτο 15ήμερο του Νοεμβρίου είχε εδώ αναρτηθεί η είδηση ότι: Η Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος συμμετέχει στη 10η Πανελλήνια Σπηλαιολογική Συνάντηση (2-4 Νοεμβρίου στην Αριδαία Πέλλας), όπως και στη 2η Πανελλήνια Συνάντηση για τα Αξιοποιημένα Σπήλαια (8-10 Νοεμβρίου στη Μαρώνεια Κομοτηνής), ώστε μετά το πέρας τους να δοθεί η δυνατότητα παραπέρα ενημέρωσης.
Με τα συγκλονιστικά γεγονότα που συνέβησαν στα Ζωνιανά, οι σπηλαιολόγοι θυμήθηκαν στις προαναφερόμενες διημερίδες την περίπτωση που περιγράφεται κατωτέρω. (Έτσι, για επιμέρους ενδιαφέροντα ζητήματα και παρεπόμενα των ίδιων σπηλαιολογικών συναντήσεων, εκτενέστερη μνεία θα γίνει σε μια από τις επόμενες μηνιαίες δημοσιοποιήσεις μας - εισέτι υπό συμπλήρωση).
Το 1995 ειδικοί επιστήμονες της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, αποστέλλονται στο Σπήλαιο Σφεντόνης Ζωνιανών, με σκοπό να συντάξουν μελέτη για την αξιοποίησή του. Τα μέλη της αντίστοιχης επιστημονικής ομάδας, αφού πραγματοποίησαν τοπογραφικά σχέδια κατόψεων και διατομών, γεωλογικές μελέτες, χάραξη τουριστικών διαδρομών, και ό,τι άλλο χρειαζόταν από σπηλαιολογικής απόψεως, κατάρτισαν πολυσέλιδη βιβλιοδετημένη μελέτη (υπ. αρ. 1501/6-9-1995), η οποία υποβλήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) για τηντυπική γνωμοδότηση. Εκεί, η μελέτη απορρίφθηκε ως μη πληρούσα τις προϋποθέσεις... Το γεγονός αυτό σχολιάστηκε καυστικότατα. Χαρακτηριστικά ειπώθηκε ότι δεν ήταν δυνατόν να εξεταστεί παρόμοια μελέτη από το ΚΑΣ, μια και δεν εκλήθησαν οι επιστήμονες της ΕΠΣ να αναπτύξουν τις απόψεις τους, καθώς και επειδή κανένα μέλος του Συμβουλίου δενδιέθετε τις ανάλογες εξειδικευμένες γνώσεις στο αντικείμενο της σπηλαιολογίας. Αναπτύχθηκε έτσι μια καχυποψία που κατέληξε σε εκτεταμένη αδιαφορία, όσον αφορά μια ακόμα, νομικά τουλάχιστον, άστοχη ενέργεια του ΥΠ.ΠΟ.
Ένα μήνα περίπου αργότερα (1764/ 17-10-1995), παραδόξως πως, η ίδια ακριβώς μελέτη, με διαφορετικό ίσα-ίσα εξώφυλλο (ενός ιδιωτικού γραφείου τεχνικών μελετών), ξαναπέρασε από το ΚΑΣ, αλλά τούτη τη φορά εγκρίθηκε ομόφωνα... Σημειώνεται ότι η «νέα» μελέτη εισάχθηκε στο εν λόγω Συμβούλιο εν κρυπτώ, προφανώς για να μην αντιληφθεί κανείς τίποτα. «Έσπασε όμως ο διάολος το πόδι του», το γεγονός μαθεύτηκε και καταγγέλθηκε αρμοδίως. Τελικά, μόνο κατόπιν διετίας διατάχθηκε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) με την ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α5/ ΠΜΥ/Ε 14ΠΜΥ/Ε 140/ 27-2-1997 υπουργική απόφαση.
Η ΕΔΕ ανατέθηκε στον τ. Διευθυντή του ΥΠΠΟ κ. Α. Κεραμύδα. Πλήθος επιστημόνων κλήθηκαν να καταθέσουν, οι οποίοι επειδή τόλμησαν να πουν την αλήθεια, λοιδορήθηκαν στο έπακρο από τους πρωταγωνιστές του σκανδάλου. Παράλληλα, ο τ. Γενικός Διευθυντής Αρχαιοτήτων κ. Γ. Τζεδάκις δεν προσήλθε να καταθέσει, παραβλέποντας έτσι την ανακριτική διαδικασία. Τελικά το πόρισμα της Ε.Δ.Ε. ήταν καταπέλτης για όσους μεθόδευσαν την απάτη, αλλά στη συνέχεια η υπόθεση (όπως και εκείνη του σπηλαίου Αλιστράτης) κουκουλώθηκε δεόντως: «Ούτε γάτα, ούτε ζημιά». Όχι μόνο αυτό, αλλά οι «αρμόδιοι» πήραν επίσης προαγωγή!
Προϊσταμένη της ΕΠΣ, σε αμφότερες τις ανωτέρω περιπτώσεις κατά την εισαγωγή των Ζωνιανών στο ΚΑΣ, διατελούσε η κ. Β. Βασιλοπούλου, στην οποία λίγο αργότερα ανατέθηκε εξάλλου η διεύθυνση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής. Εκεί, ως γνωστό υπό εντονότατη διεθνή κατακραυγή, είχε κατασκευαστεί για τις «ανάγκες» δήθεν των Ολυμπιακών Αγώνων το κωπηλατοδρόμιο του Μαραθώνα, όπου συντελέστηκε μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία των ελληνικών αρχαιοτήτων. Υπενθυμίζεται εξάλλου εδώ ότι υπήρχε η σημαντικότατη εναλλακτική πρόταση της Τ. Α. του Δήμου Ιωαννίνων να διοργανωθούν οι αγώνες στην τέλεια από κάθε άποψη, και πανέμορφη λίμνη της Ηπείρου, αλλά εκεί τα αντίστοιχα έξοδα δεν θα ανέρχονταν ούτε στο 1/100000... Στο σημείο αυτό αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι σε όλες τις προαναφερόμενες περιπτώσεις (Ζωνιανών, Αλιστράτης, Μαραθώνα) «συμπτωματικά» Υπουργός Πολιτισμού ήταν ο κ. Ε. Βενιζέλος.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Ν. Δημοκρατία, η κ. Βασιλοπούλου πήρε ακόμα μία προαγωγή. Κατέλαβε το ανώτατο για αρχαιολόγο αξίωμα, εκείνο του Γενικού Διευθυντή Αρχαιοτήτων. Δεν είναι σκοπός του παρόντος η εξέταση του υπαρκτού ή ανύπαρκτου αρχαιολογικού της έργου. Τα αμείλικτα όμως ερωτήματα, που προβάλλονται προς κάθε κατεύθυνση, είναι:
Τίνος έργου επιβράβευση αποτελεί η ανάρρηση σε επιτελικές θέσεις, τέτοιων δημόσιων λειτουργών; Πώς είναι δυνατόν τα αντίστοιχα υπηρεσιακά συμβούλια να μην πρόσεξαν καμμία ανομία; Μήπως πάλι οι σχετικοί υπηρεσιακοί φάκελοι, ουδέποτε έφτασαν ενώπιον των αρμόδιων μελών των και καταχωνιάστηκαν μακρυά από την «κοινή θέα» των συμβούλων; Γιατί διάφοροι πολιτικοί παράγοντες άφησαν τα πράγματα να φτάσουν μέχρι εδώ; Άραγε υπάρχουν στοιχεία από τα οποία κάποιοι φοβούνται μήπως αποκαλυφθούν και άλλα σκάνδαλα; Ενδέχεται να προτιμώνται για τις ανώτατες κρατικές θέσεις «λειτουργοί» που δεν λένε ποτέ όχι, να είναι δηλαδή αυτό το υπέρτατο προσόν τους;
Δίπλα στις τόσες και απανωτές παρανομίες στα Ζωνιανά, άλλη μια κραυγαλέα υπόθεση. Αυτή τη φορά όμως όχι από κάποιους μικρής μόρφωσης κατοίκους του Ψηλορείτη, αλλά το χειρότερο, από ύψιστους ταγούς για την προστασία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Για πολλοστή φορά επισημαίνεται ότι το ανυπέρβλητο και πρωτοποριακό έργο της επιστημονικής αξιοποίησης του σπηλαίου Πετραλώνων Χαλκιδικής, από την Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος (ΑΕΕ), αναγνωρισμένο και διεθνώς (π.χ. στο 3ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Ανθρωπολογίας, Πετράλωνα - 1982), στοίχισε στο ελληνικό Δημόσιο μόνο 23 εκ. δραχμές, ενώ το υπόλοιπο και μεγαλύτερο μέρος κατέβαλε η ΑΕΕ. Από το ποσό αυτό, προφανώς ούτε «μίζες» περίσσεψαν να μοιραστούν, αλλά ούτε και σκορπίστηκαν για άχρηστους σκοπούς, όπως π.χ. με την κατασκευή ενός δήθεν «τουριστικού μονοπατιού» στο βουνό Κάλαυρος (το 2006) ή ενός «διαμορφωμένου χώρου στάθμευσης» της τ. Δημαρχίας Τρίγλιας Χαλκιδικής, ύψους 180.000 και 900.000 ευρώ αντίστοιχα, πάντα υπό την «υψηλή» έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού... Περιττό επίσης να αναφερθεί το γιατί και το πόσο δοκιμάζεται η παραπέρα προβολή της υπέρτατης επιστημονικής αξίας του σπηλαίου Πετραλώνων, όχι μόνο από την παντελή έλλειψη χρηματοδότησης, αλλά και τον απηνή πόλεμο εκ μέρους των «αρμοδίων» κρατικών φορέων, εναντίον της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος.
Σημ: Το παρόν αποστάλθηκε σε πλείστους βουλευτές και δημοσιογράφους.