_______________
Κύριε Εισαγγελεύ,
Είμαι ανθρωπολόγος, Δρ. - Καθηγητής Ανθρωπολογίας,
ιδρυτής του ανεγνωρισμένου Επιστημονικού Σωματείου με την επωνυμία «ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ», ενώ έχω διατελέσει σύμβουλος του Υπουργείου Πολιτισμού
και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Από το έτος 1965 ασχολούμαι με ανθρωπολογικές
και παλαιοανθρωπολογικές έρευνες και μελέτες σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο
και, κυρίως, στο Σπήλαιο και στο Μουσείο Πετραλώνων Χαλκιδικής. Η «Ανθρωπολογική
Εταιρεία Ελλάδος», της οποίας ήμουν Πρόεδρος επί σειρά ετών, διενήργησε
έρευνες και ανασκαφές στο Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής και στον περιβάλλοντα
χώρο - όπου ανευρέθη το κρανίο του Αρχανθρώπου - σχετικές με τον Αρχάνθρωπο
και το περιβάλλον του, ανήγειρε με δαπάνες της ειδικό Μουσείο, όπου στεγάσθηκαν,
τοποθετήθηκαν και εξετέθησαν όλα τα ευρήματα από το Σπήλαιο Πετραλώνων και
τον περιβάλλοντα χώρο, τα οποία επεξεργάσθηκε, συντήρησε και αξιολόγησε. Ακόμη,
η εταιρεία μας δημοσίευσε μέρος των ευρημάτων και έκανε ανακοινώσεις σε διεθνή
ανθρωπολογικά Συνέδρια, καθώς και μελέτες για την ηλικία τους, για την ανθρωποποίηση
στον ελληνικό χώρο και για την αξιοποίηση και προβολή (επιστημονική και τουριστική)
του Σπηλαίου.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ.
Ι. Παρά
την ύπαρξη αντίθετης Υπουργικής Απόφασης
(ΥΠ.ΠΟ./ΑΡΧ./Α1/Φ41/36829/2130/6-10-1995), όπως και του Κεντρικού Αρχαιολογικού
Συμβουλίου - ΚΑΣ (28/25-7-1995), κατασκευάστηκε, με τεράστιες δαπάνες
εκατοντάδων εκατομμυρίων δραχμών, ανελκυστήρας που σαν αποτέλεσμα είχε μη
αναστρέψιμες καταστροφές στο σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών. Η τέτοιου είδους
αξιοποίηση διατάραξε το οικοσύστημα της σπηλαιοπανίδας (νυχτερίδων) και
συνοδεύτηκε από τη χρήση μπουλντόζας (!), με την οποία αποψιλώθηκε το
σταλαγμιτικό δάπεδο. Για τα ανωτέρω, παρά τις αλλεπάλληλες καταγγελίες της
Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος (ΑΕΕ) προς κάθε αρμόδιο και αφού έγινε
προφανής η απροθυμία τους να πράξουν τα δέοντα για να καταλογιστούν ευθύνες,
αποτεινόμαστε σε σας για τα περαιτέρω.
Εκ των στοιχείων που συνελέγησαν προκύπτει ότι:
1. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (Ν.Α.) Σερρών είχε προχωρήσει σε μελέτες και παράνομες εργασίες αξιοποίησης του σπηλαίου Αλιστράτης ακόμα πριν από το 1995, καθώς δεν είχε για το σκοπό αυτό καμία σχετική άδεια, όπως ο Αρχαιολογικός Νόμος και ο Οργανισμός του ΥΠ.ΠΟ. προέβλεπαν τότε και μέχρι σήμερα προβλέπουν. Σε εκείνη την περίοδο πρέπει να έγιναν και οι εκσκαφές με ηλεκτρική μπουλντόζα για τη διάνοιξη των τουριστικών διαδρόμων. Οι αρχικές μελέτες της (Ν.Α.) Σερρών προέβλεπαν την εγκατάσταση ανελκυστήρα ως β΄ έξοδο του σπηλαίου.
Επί υπουργίας του κ. Θάνου Μικρούτσικου και σε συνέχεια σχετικών εισηγήσεων των αρμοδίων υπηρεσιών, με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση (Σχετ. Νο 1), οριζόταν τα εξής: «Να αποκλεισθεί η προτεινόμενη από τους μελετητές (της Ν.Α. Σερρών) δημιουργία κατακόρυφης τεχνητής εισόδου με ανελκυστήρα λόγω του μεγέθους των απαιτούμενων κατασκευών μέσα στο σπήλαιο και του υψηλού κόστους... Τέλος, να υπάρξει συνεπίβλεψη της εκτέλεσης των εργασιών από τεχνικούς της Εφορείας μας (Πλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας: ΕΠΣ) και να εξασφαλισθεί η συνεργασία των μελετητών καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών».
Αντίθετα με τους ανωτέρω όρους κατασκευάστηκε ανελκυστήρας, αλλά
ούτε συνεπίβλεψη εκ μέρους του ΥΠ.ΠΟ. έγινε καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών.
2. Με το υπ' αριθμ. 86/25-7-1996 Πρακτικό του Κοινοτικού Συμβουλίου Αλιστράτης (Πρόεδρος κ. Παναγιώτης Ομιλιάδης - Σχετ. Νο 2), αποφασίζεται να γίνει αίτημα προς το ΥΠ.ΠΟ. για την παραχώρηση εκμετάλλευσης του σπηλαίου στην Κοινότητα, καθώς οι προσπάθειές της είχαν «σαν αποτέλεσμα την επένδυση κονδυλίων της τάξεως αυτού των 2.500.000.000 δρχ...». Το αίτημα αυτό διαβιβάζεται στο ΥΠ.ΠΟ. (1715/ 20-8-1996 - Σχετ. Νο 3) και η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας (ΕΠΣ), με το 1256/ 25-9-1996 έγγραφό της (Σχετ. Νο 4), δηλώνει ότι από την πλευρά της δεν «υπάρχει καμία αντίρρηση» για την παραχώρηση στην Κοινότητα Αλιστράτης της εκμετάλλευσης του σπηλαίου. Την ίδια ημερομηνία, η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας δια του αρμόδιου μηχανικού της (κ. Θεόδωρου Χατζηθεοδώρου), με το υπ’ αριθμ. 1402/25-9-1996 έγγραφό της (Σχετ. Νο 5), εκφράζει έντονες αντιρρήσεις σχετικά με νέο αίτημα της Κοινότητας Αλιστράτης για έγκριση κατασκευής ανελκυστήρα, επισημαίνοντας ότι σε κάθε περίπτωση θα χρειαζόταν τροποποίηση της προηγούμενης απόφασης του ΚΑΣ (όπως φυσικά και αυτής του κ. Υπουργού).
3. Η Κοινότητα Αλιστράτης επανέρχεται με τα υπ' αριθμ. 2465 και 2466/14-11-1996 έγγραφά της προς τον νέο Υπουργό Πολιτισμού κ. Ευάγγελο Βενιζέλο (Σχετ. Νο 6, 7) και αφενός ζητά να προωθηθεί η παραχώρηση της εκμετάλλευσης και αφετέρου η έγκριση κατασκευής του ανελκυστήρα. Από εδώ και μετά αρχίζει μια διαδοχή πολύ παράξενων εγγράφων και ενεργειών εκ μέρους του ΥΠ.ΠΟ. Το Πολιτικό Γραφείο του κ. Υπουργού, με το υπ' αριθμ. πρωτ. 1990/ 27-11-1996 έγγραφό του, ζητά ενημέρωση από την ΕΠΣ σχετικά με τα ανωτέρω αίτημα της Κοινότητας Αλιστράτης για την εκμετάλλευση του σπηλαίου (Σχετ. Νο 8). Επίσης, με το υπ' αριθ. Πρωτ. ΥΠ.ΠΟ./ΑΡΧ./Α1/Φ45/58112/ 3274/ 4-12-1996 έγγραφό της (Σχετ. Νο 9), η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΔΙΠΚΑ) αποστέλλει αμφότερα τα προαναφερόμενα έγγραφα υπ' αριθμ. 2465 και 2466/ 14-11-1996 της Κοινότητας Αλιστράτης στην ΕΠΣ, παρακαλώντας την για τις δικές της απόψεις το συντομότερο δυνατόν. Τα έγγραφα αυτά η ΔΙΠΚΑ επικαλείται ότι της είχαν διαβιβαστεί από το Πολιτικό Γραφείο του κ. Υπουργού. Είναι απορίας άξιο γιατί ο Προϊστάμενος της ΔΙΠΚΑ ερωτά εκ νέου την ΕΠΣ σχετικά με τον ανελκυστήρα, ενώ υπήρχε αντίθετη απόφαση του Κ.Α.Σ. ( Σημειωτέον ότι ο Προϊστάμενος της ΔΙΠΚΑ συμμετέχει ex officio στο ΚΑΣ).
Στη συνέχεια η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Ν.Α. Σερρών απέστειλε στην ΕΠΣ την υπ' αριθμ. 5458/13-12-1996 μελέτη διάνοιξης φρέατος για τον ανελκυστήρα και ζητά την έγκρισή της. Περιέργως η μελέτη αυτή διαβιβάζεται από τη ΔΙΠΚΑ στην ΕΠΣ και μάλιστα προχρονολογημένα, στις 4-12-1996 (βλ. Πόρισμα Συνηγόρου του Πολίτη, 8-4-2005, σελ. 5 - Σχετ. Νο 10).
Στην ΕΠΣ υπηρετούν δύο μόνιμοι γεωλόγοι, οι κ.κ. Ευάγγελος Καμπούρογλου και Βασίλειος Γαννόπουλος, οι οποίοι, πέραν του τοπογράφου-μηχανικού κ. Θ. Χατζηθεοδώρου, είχαν εκφράσει παντοιοτρόπως την αντίρρησή τους για οποιαδήποτε κατασκευή φρέατος και ανελκυστήρα ως έντονα επιζήμιες. Η ΕΠΣ αντί να αποστείλει για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα αυτούς ή έστω έναν εξ αυτών, ανέθεσε την υπόθεση της επίβλεψης των εργασιών και της κατασκευής του ανελκυστήρα στον συμβασιούχο γεωλόγο κ. Παναγιώτη Καρκάνα, του οποίου η σύμβαση έληγε εντός ολίγων μηνών. Ένα έργο δηλαδή που ήδη παρακολουθούσαν μόνιμοι υπάλληλοι της ΕΠΣ και οι εργασίες του οποίου εκ των πραγμάτων διαρκούν πολλά έτη, αφενός μεν ανατέθηκε η επίβλεψή του σε συμβασιούχο υπάλληλο, αφετέρου δε τούτο εμφανίζεται τουλάχιστον αξιοπερίεργο, καθώς η εν λόγω επίβλεψη δεν ανατίθεται στους κατ' εξοχήν αρμόδιους επιστήμονες του ΥΠ.ΠΟ. ...Πιθανόν τούτο έγινε σκοπίμως, καθώς αποκλείονται από τις εργασίες συνεπίβλεψης εκείνοι που είχαν εκπεφρασμένη αντίθετη άποψη για την κατασκευή ανελκυστήρα.
4. Στη σχετική έκθεση του κ. Π. Καρκάνα (αρ. πρωτ. 43/13-1-1997 – Σχετ. Νο 11), αναφέρεται ότι «η δημιουργία ανελκυστήρα κρίνεται ότι δεν θα αλλοιώσει το περιβάλλον του σπηλαίου...». Η ΕΠΣ, στην περίπτωση που είχε αλλάξει γνώμη, αντί να αποστείλει ως όφειλε αυτή την έκθεση στη ΔΙΠΚΑ, εν συνεχεία στο ΚΑΣ και τον κ. Υπουργό Πολιτισμού, την διαβιβάζει στη Ν.Α. Σερρών (!), «παρακαλώντας την για τις δικές της ενέργειες»!. Αν και παράνομη η διαβίβαση αυτού του εγγράφου, η Ν.Α. Σερρών το εξέλαβε προφανώς ως άδεια κατασκευής του ανελκυστήρα και προχώρησε στις σχετικές εργασίες (βλ. υπ' αριθμ. πρωτ. 289/30-1-1997 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών Ν. Α. Σερρών προς την «ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΑΤΕ» - Σχετ. Νο 12).
Μετά παρέλευση διμήνου, με το υπ' αριθμ. πρωτ. ΥΠ.ΠΟ./ΑΡΧ./Α1/Φ45/46063/
2629/ 24-4-1997 έγγραφό της (Σχετ. Νο 13), το οποίο πρωτοκολλήθηκε στην ΕΠΣ μετά από άλλο
ένα δίμηνο (849/13-6-1997), η ΔΙΠΚΑ,
σε συνέχεια του υπ' αριθμ. 1256/25-9-1996 εγγράφου της ΕΠΣ, εγκρίνει την ανάθεση της διαχείρισης του σπηλαίου
στην Κοινότητα επισημαίνοντας ότι: «Για κάθε νέα κατασκευή και τυχόν συντήρηση, επισκευή και τροποποίηση των
υφιστάμενων εγκαταστάσεων να εξασφαλίζεται η σχετική έγκριση από το ΚΑΣ...».
Το περίεργο εδώ είναι ότι από τις
13-12-1996 έως τις 13-1-1997 έγιναν όλες οι διαδικασίες: της αυτοψίας, της
παρακολούθησης των έργων αξιοποίησης, της σύνταξης μελέτης, της υποβολής και
άμεσης διαβίβασης των αποτελεσμάτων στη Ν.Α. Σερρών, ενώ για την απλή ενημέρωση
της ΕΠΣ από τη ΔΙΠΚΑ απαιτήθηκαν συνολικά περίπου 9 μήνες (δηλαδή από τις
25-9-1996 έως τις 13-6-1997)!!
Με τον μηχανικό της Ν.Α. Σερρών κ. Α. Φωταρούδη, εισηγητή της κατασκευής του ανελκυστήρα, οι γεωλόγοι του ΥΠ.ΠΟ. Ευάγγελος Καμπούρογλου και Δημήτριος Μπούζας διενήργησαν αυτοψία στο σπήλαιο. Mε την υπ' αριθμ. 1212/21-7-1997 Αναφορά τους (Σχετ. Νο 14), ενημερώνουν την ΕΠΣ ότι στο τέρμα της τουριστικής διαδρομής έχει διανοιχτεί με γεωτρύπανο οπή διαμέτρου 7 cm, με σκοπό την διάνοιξη φρέατος και την τοποθέτηση ανελκυστήρα. Κατά παράβαση του νόμου και της προβλεπόμενης διαδικασίας, η ΕΠΣ δεν στέλνει στις Αστυνομικές Αρχές σήμα άμεσης διακοπής των εργασιών ως όφειλε εκ του Νόμου, παρά μετά από ... άλλους 9 περίπου μήνες (χρόνος υπεραρκετός για την διάνοιξη του φρέατος!!), ενημερώνει με το υπ' αριθμ. 503/31-3-1998 έγγραφο της Προϊσταμένης της κ. Παρασκευής Βασιλοπούλου (Σχετ. Νο 15) το Γραφείο του κ. Υπουργού ότι ... «δεν είναι σύμφωνη με την κατασκευή ανελκυστήρα» (!) και ότι έχουν γίνει «καταστροφές»!. Στις 16-6-1998 (με την υπ' αριθμ. πρωτ. 968/16-6-1998 έκθεση αυτοψίας του κ. Π. Καρκάνα – Σχετ. Νο 16), ενημερώνεται η ΕΠΣ ότι το φρέαρ έχει πλέον διανοιχτεί για την παραπέρα εγκατάσταση ανελκυστήρα. Όμως και πάλι δεν αποστέλλεται σήμα διακοπής των εργασιών... Δεν έχει γίνει γνωστό για ποιό λόγο δεν ακολουθήθηκε η νόμιμη διαδικασία...
5. Η παραχώρηση του σπηλαίου στη Ν.Α. Σερρών έγινε επί τη βάσει των υπ' αριθμ. 54723-11-1983 και 503/31-3-1998 εγγράφων της ΕΠΣ, στα οποία αναφέρεται ότι στο εσωτερικό του «δεν ανευρέθησαν παλαιοανθρωπολογικά ή αρχαιολογικά λείψανα», καθώς διαφορετικά σε μη επιστημονικό φορέα δίχως το κατάλληλο προσωπικό είναι αδιανόητο και παράνομο να παραχωρείται ένα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σπήλαιο.
Χωρίς ειδική εντολή αυτοψίας, αλλά για τις ανάγκες της διδακτορικής του διατριβής, ο εις εκ των μονίμων γεωλόγων κ. Β. Γιαννόπουλος επισκέφθηκε το σπήλαιο Αλιστράτης και υπέβαλε στην ΕΠΣ το υπ' αριθμ. πρωτ. 1245/17-7-1998 έγγραφό του (Σχετ. Νο 17), στο οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις εξής παρατηρήσεις:
«... 1. Παρά την πολύ καλή μορφολογία του σπηλαίου (πολύ ευρύχωρο και οριζόντιο) ο διάδρομος κατασκευάσθηκε σταθερός από τσιμέντο, ενώ θα μπορούσε να είχε κατασκευασθεί από προκατασκευασμένες πλάκες... 2. Κατά τη δημιουργία του μη αναστρέψιμου σημερινού διαδρόμου κόπηκαν εκατοντάδες σταλαγμίτες (συγκεκριμένα πληροφορήθηκα ότι φορτηγό τούς μετέφερε από το σημείο που είχαν τοποθετηθεί εκτός του σπηλαίου). Επίσης για τη θεμελίωση του διαδρόμου έγινε εξαγωγή δεκάδων τόνων ιζήματος (ερυθράς γης) το οποίο για χάρη ευκολίας τοποθετήθηκε δεξιά και αριστερά του διαδρόμου, καλύπτοντας όλο το παλαιό δάπεδο του σπηλαίου, μαζί με τους όποιους μικρούς σταλαγμίτες υπήρχαν. Χαρακτηριστικά η εικόνα του δαπέδου σε ορισμένα σημεία δεν θυμίζει σπήλαιο, αλλά οργωμένο χωράφι. 3. Δεν γνωρίζω εάν η μελέτη του φωτισμού ήταν τόσο πρόχειρη όσο και η εφαρμογή της, την οποία θεωρώ απαράδεκτη για τους εξής λόγους... 4. Η μεγαλύτερη μη αναστρέψιμη καταστροφή του σπηλαίου έχει γίνει για τη διάνοιξη δεύτερης εξόδου, διαμέτρου περίπου 6 μ. για μελλοντική τοποθέτηση ανελκυστήρα στο τέλος της τουριστικής διαδρομής. Το άνοιγμα της δεύτερης εξόδου προκαλεί ρεύμα αέρος με αποτέλεσμα την πλήρη αλλοίωση του μικροκλίματος του σπηλαίου... 5. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στο σπήλαιο εντοπίστηκαν επιφανειακά αρχαιολογικά και παλαιοντολογικά ευρήματα...». Ακολουθούν προτάσεις, στο μέτρο του δυνατού αποκατάστασης των ζημιών.
Με βάση τα ανωτέρω είναι αυταπόδεικτο ότι το σπήλαιο Αλιστράτης ... «αξιοποιήθηκε» ύστερα από τρομερές καταστροφικές εργασίες, με την ανοχή των αρμοδίων υπηρεσιών και οργάνων του ΥΠ.ΠΟ., ενώ ανέκυπτε και το ζήτημα της μη νόμιμης συνέχισης της παραχώρησης εκμετάλλευσής του στη Ν.Α. Σερρών. Παρόλο που είναι αρκετά τα δεδομένα που παρατίθενται ανωτέρω για την παραπομπή της υπόθεσης στις Εισαγγελικές Αρχές, υπήρξε και εξίσου ζοφερή συνέχεια που δείχνει τη νοοτροπία που κυριάρχησε στα ανώτερα κλιμάκια της ιεραρχίας του ΥΠ.ΠΟ.
6. Στις 3-8-1998, με το υπ' αριθμ. πρωτ. 1245/3-8-1998 έγγραφό της (Σχετ. Νο 18), η Προϊσταμένη της ΕΠΣ Παρασκευή Βασιλοπούλου διαβιβάζει στη Ν.Α. Σερρών την έκθεση των γεωλόγων Β. Γιαννόπουλου και Π. Καρκάνα «οι οποίοι θα ελέγχουν την προστασία του σπηλαίου και παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες ούτως ώστε να μειωθεί κατά το δυνατόν η βλάβη από το φωτισμό, και τις παρεμβάσεις και για να μπορεί να συνεχιστεί η λειτουργία του σπηλαίου, διαφορετικά θα βρεθούμε στην πολύ δυσάρεστη θέση να εισηγηθούμε για την αναστολή της». Απαράδεκτο δημόσιο έγγραφο. Σχετικά με την έκθεση των γεωλόγων δεν αναφέρεται ούτε ημερομηνία, ούτε ο αριθμός πρωτοκόλλου! Η ΕΠΣ απευθύνεται εκλιπαρώντας τη Ν.Α. Σερρών και όχι στις δικαστικές αρχές ή, έστω, στη φυσική της προϊσταμένη αρχή, που είναι η ΔΙΠΚΑ και το Γραφείο του κ. Υπουργού. Όπως και να έχει το ζήτημα, γεγονός είναι ότι καμία αποκατάσταση μέχρι και σήμερα δεν προωθείται ενώ, λοιπόν, είναι προφανές ότι για την «έγκριση» καταστροφικών εργασιών αρκεί ένας μήνας «γραφειοκρατίας», για την έναρξη αποκατάστασης δεν φτάνουν ούτε επτά χρόνια!
7. Σε ανύποπτο χρόνο και κατά την περίοδο διακοπών, τον Αύγουστο 1998 επισκέπτεται το Σπήλαιο Αλιστράτης, καταβάλλοντας το αντίτιμο του εισιτηρίου, ο μόνιμος διδάκτορας παλαοανθρωπολόγος της ΕΠΣ και Πρόεδρος της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος Νικόλαος Πουλιανός. Ακολουθεί η υπ' αριθμ. πρωτ. 1449/26-8-1998 αναφορά του ως Προέδρου της ΑΕΕ προς την ΕΠΣ (Σχετ. Νο 19), στην οποία, μεταξύ άλλων, αναγράφεται: «Οπωσδήποτε εντυπωσιάστηκα από το κάλλος του, αλλά κυρίως από τις καταστροφικές παρεμβάσεις... Οι παρεμβάσεις αυτές εστιάζονται στα υπερμεγέθη τούνελ και διαδρόμους προσπέλασης (~700 μ. - χωρίς λόγο με επένδυση μπετόν) και στους ογκωδέστατους τσιμεντένιους εσωτερικούς διαδρόμους (~ 1000 μ.) με πάρα πολύ υψηλά σιδερένια κάγκελα... με αποτέλεσμα να αποσπά σχεδόν περισσότερο την προσοχή ο τσιμεντοδιάδρομος παρά ο σταλαγμιτικός και σταλακτιτικός διάκοσμος. Εκ των υστέρων πληροφορήθηκα ότι παρόμοια άποψη διαμόρφωσαν και πολλοί συνάδελφοι της Εφορείας κατά τις δικές τους προηγούμενες αυτοψίες. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν μειώνει τις ευθύνες του ΥΠ.ΠΟ. Για να περισωθεί ότι είναι δυνατόν προτείνεται: ...3. Να μην προχωρήσει η κατασκευή του ασανσέρ που προγραμματίζεται για το τέλος της διαδρομής (για το οποίο έχει διανοιχτεί οπή στην οροφή διαμέτρου ~7 μ.) διότι μόνο προβλήματα περιβαλλοντολογικά και αισθητικά θα δημιουργήσει... 7. Να επενδυθούν οι τσιμεντοδιάδρομοι με πέτρινες πλάκες... 8. Να αποκατασταθούν οι ζημιές που υπέστησαν οι σταλαγμίτες με το πέρασμα του διαδρόμου και κυρίως στο τέλος της διαδρομής που οι διασκορπισμένοι σπασμένοι βράχοι θυμίζουν λατομείο... 10. Με παρέμβαση του κ. Υπουργού Πολιτισμού να απομακρυνθεί από την είσοδο του σπηλαίου η αναμνηστική πλάκα που αναρτήθηκε από τη Νομαρχία, η οποία αναφέρει ότι το σπήλαιο εγκαινιάσθηκε επί πρωθυπουργίας του κ. Κ. Σημίτη. Ως γνωστό δεν συνηθίζονται τέτοιες αναφορές... Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι η ανεξέλεγκτη και υπερβολική χρηματοδότηση του όλου έργου αξιοποίησης (περί τα 2,5 δις, από τα οποία 530 εκ. για το φωτισμό του σπηλαίου) είναι η βασική αιτία της καταστροφής του. Με την ελπίδα της συμβολής για τις κατάλληλες ενέργειες διάσωσης και προστασίας του φυσικού μνημείου Αλιστράτης Σερρών υποβάλλω την παρούσα».
Η τότε Προϊσταμένη της ΕΠΣ Παρασκευή Βασιλοπούλου αποστέλλει, με τον ίδιο αριθμό πρωτοκόλλου (1449/26-10-1998 - Σχετ. Νο 20), προς το Γραφείο Υπουργού την αναφορά του κ. Ν. Πουλιανού ζητώντας να παραπεμφθεί σε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) με την κατηγορία ότι επισκέφθηκε το σπήλαιο Αλιστράτης χωρίς ενημέρωση της υπηρεσίας. Με υπηρεσιακό σημείωμα της 16-12-1998 συναινεί υπέρ της ΕΔΕ η ΔΙΠΚΑ και στις 27-1-1999 ο κ. Υπουργός Πολιτισμού (Σχετ. Νο 21, 22). Είναι ποτέ δυνατόν να παραπεμφθεί σε ΕΔΕ κάποιος που πραγματοποιεί ευσυνείδητα τα επιστημονικά του καθήκοντα, με αναφορά που έγινε υπό την ιδιότητα του Προέδρου επιστημονικού σωματείου με μεγάλη πείρα αξιοποίησης σπηλαίων; Κι όμως είναι.
Με την υπ' αριθμ. πρωτ. 324/2-3-1999 έγγραφη αναφορά του (Σχετ. Νο 23), ο κ. Π. Καρκάνας υπεραμύνεται της κατασκευής του ανελκυστήρα με το αιτιολογικό, που μόνο εκείνος έως τότε υιοθετεί, ότι έτσι δήθεν θα μειωθεί ο χρόνος παραμονής των επισκεπτών. Επισημαίνει επίσης ότι ήδη από το πρώτο του έγγραφο (43/13-1-1997) καθιστά «σαφές ότι πρέπει να προηγηθεί η τελική έγκριση της μελέτης επί των εργασιών κατασκευής του ανελκυστήρα από την υπηρεσία μας, η οποία και δεν έγινε λόγω υπαιτιότητας των υπευθύνων της διαχείρισης του σπηλαίου…». Η διαφορά είναι ότι στο υπ' αριθμ. 43/13-1-1997 έγγραφο δεν αναφέρεται καθόλου η φράση «από την υπηρεσία μας», με αποτέλεσμα να μπορεί να γίνει διπλή ή/και πολλαπλή ανάγνωση (με την τελική έγκριση τίνος;), που όπως προαναφέρθηκε κάκιστα διαβιβάστηκε απευθείας στην Ν.Α. Σερρών. Εάν πάλι πράγματι δεν προηγήθηκε η μελέτη λόγω υπαιτιότητας των υπευθύνων της διαχείρισης του σπηλαίου, τότε γιατί το ΥΠ.ΠΟ. δεν έστειλε την υπόθεση στον κ. Εισαγγελέα και, αντ' αυτού, παρέπεμψε σε ΕΔΕ έναν υπάλληλο που έπραξε το καθήκον του επισημαίνοντας τις καταστροφές που υπέστη το σπήλαιο;
8. Με την υπ' αριθμ. πρωτ. 455/22-3-1999 αναφορά τους σχετικά με
νέα αυτοψία τους, μεταξύ των άλλων και στο σπήλαιο Αλιστράτης (Σχετ. Νο 24), οι Ε. Καμπούρογλου
και Β. Γιαννόπουλος επισημαίνουν ότι: «Έχουν περατωθεί στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οι εργασίες για την τοποθέτηση
του ανελκυστήρα στο φρέαρ που διανοίχτηκε... Το μήκος της διαδρομής είναι
42 μ... το ρεύμα αέρος μεταξύ εσωτερικού σπηλαίου και εδαφικής επιφάνειας
ήταν έντονο...
Τα παραπάνω στοιχεία επαληθεύουν την από 17-7-1998 άποψη του Β. Γιαννόπουλου προς την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας ότι με την επέμβαση για την χρήση ανελκυστήρα θα επέλθει πλήρης αλλοίωση του μικροκλίματος του σπηλαίου με αποτέλεσμα την εξαφάνιση των σπηλαιόβιων οργανισμών σταδιακά και της καταστροφής του λιθωματικού διακόσμου λόγω διάβρωσης. ... Τα μεταλλικά στοιχεία του ανελκυστήρα (δοκοί, βίδες κλπ) δεν είναι ανοξείδωτα με αποτέλεσμα σε μικρό χρονικό διάστημα να απαιτείται η αντικατάστασή τους λόγω διάβρωσης... Ο θάλαμος του ασανσέρ είναι πολύ μικρός σε σχέση με την πολύ μεγάλη διάμετρο του φρέατος… Για τις επεμβάσεις χάραξης της νέας οδού κίνησης των αυτοκινήτων απαιτείται... μελέτη του χώρου από τον οποίο θα διέλθει ο δρόμος προκειμένου να αποφευχθούν πιθανά προβλήματα στατικότητας... στον εξωτερικό χώρο του ανελκυστήρα υπάρχουν καθιζήσεις που οφείλονται σε υπόγειο καρστ… διαφωνούμε με την άποψη του κ. Π. Καρκάνα... η χρήση του ανελκυστήρα δεν θα προσφέρει θετικά αποτελέσματα διότι: α) Η μικρή χωρητικότητα και το σχετικά μεγάλο ύψος (42 μ.) απαιτούν σημαντικό χρονικό διάστημα για την άνοδό τους. β) Οι επισκέπτες μετά την έξοδό τους χρειάζονται αρκετό χρόνο για να μεταφερθούν στο χώρο στάθμευσης...».
Στις 2-6-1999 η ΑΕΕ δια του ιδρυτή της Αρη Πουλιανού
προβαίνει σε καταγγελία προς τον κ. Υπουργό Πολιτισμού, τον Γενικό Γραμματέα
του ΥΠ.ΠΟ. (αριθμ. πρωτ. 4250), τη
ΔΙΠΚΑ (αριθμ. πρωτ. 25681) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (αριθμ. πρωτ. 10274) για
τις μεθοδεύσεις που συνοδεύουν την αξιοποίηση του σπηλαίου Αλιστράτης, επισημαίνοντας
ότι: «Για την παρανομία αυτή πρωταρχική
ευθύνη φέρει η από το Νόμο αρμόδια Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας
του ΥΠ.ΠΟ. Επειδή η περίπτωση αυτή αποτελεί ένα πρωτοφανές σκάνδαλο τόσο από
νομικής, όσο και προφανώς από οικονομικής πλευράς, ως Έλλην πολίτης και ειδικός
επιστήμων, σας καταγγέλλω τα ανωτέρω και τα θέτω υπ' όψη σας για τις δικές
σας ενέργειες» (Σχετ. Νο 25).
9. Την άνοιξη του 2000 διενεργείται η προαναφερόμενη
ΕΔΕ εις βάρος του Νικολάου Πουλιανού. Στην κατάθεσή της (17-5-2000) η κ. Β.
Βασιλοπούλου εκθέτει την άποψη ότι: «... η
κατασκευή του ανελκυστήρα και η λειτουργία του μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά
στην προστασία του περιβάλλοντος του εσωτερικού του σπηλαίου...». Καταστρατηγήθηκε
Υπουργική Απόφαση και η υφισταμένη του κ. Υπουργού διατείνεται σε ένορκη κατάθεση
ότι καλώς αγνοήθηκε η Υπουργική Απόφαση;!;
Η Πορισματική Έκθεση της ΕΔΕ υπογράφεται (25-7-2000)
από τον αρχαιολόγο κ. Ηλία Σπονδύλη και απαλλάσσει από κάθε κατηγορία τον
κ. Ν. Πουλιανό για δήθεν πειθαρχικό παράπτωμα με το να επισκεφθεί σαν τουρίστας
το σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών. Παρατηρεί επίσης ότι δεν ήταν σύννομη η κατασκευή
του ανελκυστήρα στο σπήλαιο Αλιστράτης, καθώς δεν τηρήθηκαν όλοι οι όροι της
Υπουργικής Απόφασης. Εισηγείται, όμως, ταυτόχρονα να μην γίνει άλλη ΕΔΕ. Αντ'
αυτού προς θεραπεία της κατάστασης προτείνεται η εξάντληση των διοικητικών
δυνατοτήτων που παρέχει ο Νόμος, όπως και κάποια επιπλέον νομικά μέτρα που
στο μέλλον θα διευκολύνουν την προστασία των μνημείων ή της εύρυθμης συνεννόησης
μεταξύ των διαφόρων ειδικών της ΕΠΣ (αρχαιολόγων, γεωλόγων, μηχανικών, παλαιοανθρωπολόγων,
συντηρητών) κ.ά. παρόμοια.
Το ΥΠ.ΠΟ. από την πλευρά του δεν κοινοποιεί την ανωτέρω
Πορισματική Έκθεση και η ΑΕΕ, μετά από παρέλευση εύλογου χρόνου, αναγκάζεται
να προβεί σε σχετική αίτηση στις 5-11-2001 (αριθμ. πρωτ. ΕΠΣ 2189/5-11-2001
- Σχετ. Νο 26). Το ΥΠ.ΠΟ.
χρονοτριβεί και η ΑΕΕ επανέρχεται με το υπ' αριθμ. 16724/27-3-2002 έγγραφό
της προς τη Δ/νση Διοικητικού του ΥΠ.ΠΟ (Σχετ. Νο 27). Η εν λόγω Διεύθυνση, με το υπ' αριθμ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α5/
17860 / 9-4-2002 έγγραφό της ζητά την επανυποβολή του αιτήματος με το πρόσχημα
ότι τα προηγούμενα έγγραφα «δεν είχαν υπογραφεί αρμοδίως»!. (Σχετ. Νο 28). Η ΑΕΕ επανέρχεται
προς την Δ/νση Διοικητικού με το υπ’ αριθμ. 24743/30-4-2002 έγγραφό της (Σχετ. Νο 29), αλλά μόνον κατόπιν
προσφυγής στο Συνήγορο του Πολίτη και στο Υπ. Εσωτερικών, η Δ/νση Διοικητικού
με το ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α5/Ε.Π.684/31-7-2002 έγγραφό της (Σχετ. Νο 30), αποστέλλει την διαλαμβανόμενη
Πορισματική Έκθεση και λίγες εβδομάδες αργότερα, επιπλέον σχετικά έγγραφα.
Με την υπ' αριθμ. πρωτ. 734/4-9-2002 αίτησή της προς
τη Δ/νση Διοικητικού του ΥΠ.ΠΟ. (Σχετ.
Νο 31), η ΑΕΕ ζητά να μάθει «εάν
διατάχθηκε ΕΔΕ σχετικά με την κατασκευή ανελκυστήρα στο σπήλαιο Αλιστράτης
Σερρών, καθόσον υπήρχε Υπουργική Απόφαση
που το απαγόρευε». Στην προκειμένη περίπτωση, η Δ/νση Διοικητικού απαντά
τάχιστα (ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α5/ Ε.Π. 734/ 6-9-2002 - Σχετ. Νο 32) ότι: «δεν
έχει διαταχθεί από την Υπηρεσία μας διενέργεια ΕΔΕ με αντικείμενο την κατασκευή
ανελκυστήρα στο σπήλαιο Αλιστράτης». Έτσι, στις 20-9-2002 η ΑΕΕ προσφεύγει
στο Συνήγορο του Πολίτη (αριθμ. πρωτ. 18382/20-9-2002 - Σχετ. Νο 33) με την αναφορά: «Σας διαβιβάζουμε φάκελο... 46 εγγράφων που αφορούν σε καταστροφικές παρεμβάσεις
του σπηλαίου Αλιστράτης Σερρών, οι οποίες έλαβαν χώρα κατά τις εργασίες αξιοποίησής
του - κόστους τουλάχιστον 2,5 δις. δρχ. Στο ίδιο σπήλαιο και παρά την ύπαρξη
αντίθετης Υπουργικής Απόφασης, κατασκευάστηκε ανελκυστήρας κόστους 600 περίπου
εκ. δρχ., ο οποίος προξένησε μη αναστρέψιμες βλάβες στο μικροκλίμα, στην πανίδα και στο σταλαγμιτικό
και σταλακτιτικό του διάκοσμο. Οι ευθύνες παραγόντων του ΥΠ.ΠΟ. είναι πρόδηλες
και παρά τις σχετικές καταγγελίες μας δεν έχει γίνει καμία ενέργεια καταλογισμού
ευθυνών και διερεύνηση τυχόν παρανομιών. Επειδή έχουμε έννομο συμφέρον σας
παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες σχετικά με την ως άνω υπόθεση».
10. Στο μεταξύ, σύμφωνα με το νέο Οργανισμό του ΥΠ.ΠΟ.
(2002), η ΕΠΣ διασπάται σε δύο υπηρεσίες. Την ΕΠΣ Βόρειας Ελλάδας και την
ΕΠΣ Νότιας Ελλάδας. Περί τις αρχές του 2004 ενεργοποιείται η ΕΠΣ Βόρειας Ελλάδας
και αποκτά στέγη στο Δημοτικό σχολείο Πλαταμώνα, όπου αποστέλλονται οι σχετικοί
φάκελοι.
Στις 28-1-2003 η ΑΕΕ ενημερώνει τον Συνήγορο του Πολίτη με
τηλεομοιοτυπία: «Θέμα: Υποβολή περαιτέρω
στοιχείων. Σχετ: Υπόθεση Α.Π. 18382/02 (ανελκυστήρας σπηλαίου Αλιστράτης
Σερρών). Σας αποστέλλουμε συμπληρωματικά στοιχεία με την ως άνω υπόθεση που
διερευνάτε. Αφορά σε δημοσίευμα της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 29-12-2002, όπου
αναφέρεται ότι: «Μοναδικό στοιχείο που μπερδεύει κάπως την ατμόσφαιρα ένα
κυλινδρικό ασανσέρ που θα συναντήσετε στο τέλος της διαδρομής, κάπως φουτουριστικής
αισθητικής», και παρακάτω «... το ασανσέρ δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατί
ενδέχεται να προξενήσει μεγάλες ζημιές και έχει ξεμείνει στο σπήλαιο θυμίζοντας
σκηνικό star wars». Το εύλογο ερώτημα που παραμένει βέβαια είναι προς τι
κατασκευάστηκε ο ανελκυστήρας, αφού δεν ήταν δυνατόν να λειτουργήσει; Δεν
αποτελεί αυτό άλλη μια περίπτωση να ξοδεύονται τεράστια κονδύλια όχι μόνο χωρίς
κανένα όφελος, αλλά επιπλέον και για καταστροφές; Στη διάθεσή σας για
οποιαδήποτε περαιτέρω δεδομένα προκύψουν». (Σχετ. Νο 34).
Ο
τηλεοπτικός σταθμός «Μακεδονία ΤV», σε εκπομπές της 24ης Μαρτίου 2004
και 26ης Μαρτίου 2004, διερευνά δημοσιογραφικά την υπόθεση, γεγονός
για το οποίο ενημερώνεται το ΥΠ.ΠΟ. και ο Συνήγορος του Πολίτη. Το βασικό
επιπλέον στοιχείο που προέκυψε είναι ότι η διάνοιξη των διαδρόμων με το
υπερβολικό πλάτος (~2 μ.) έγινε με εκσκαφέα (ηλεκτροκίνητη μπουλντόζα) με τη
σχετική επίδειξη στην τηλεόραση ανάλογων φωτογραφιών. Οι δημοσιογράφοι
διαπιστώνουν επίσης ότι ουδείς είναι
διατεθειμένος να αναλάβει τις νομικές ευθύνες που του αναλογούν. Για τις
οικονομικές διαστάσεις του ζητήματος διατυπώνονται από μέλη της Ν.Α. Σερρών
ανακρίβειες για το κόστος κατασκευής του ασανσέρ.
11. Στις 2-2-2005, αποτεινόμενος
σε όλα τα ανώτερα κλιμάκια του ΥΠ.ΠΟ. και τη Δ/νση Διοικητικού (έγγραφο υπ'
αριθμ. πρωτ. 7246 - Σχετ. Νο 35)
για ζητήματα που ανέκυψαν στο μεταξύ, απευθύνω τα εξής ερωτήματα: «Η
τότε πολιτική ηγεσία, αντί να αναζητήσει τους ενόχους, προτίμησε να «κουκουλώσει»
το σκάνδαλο, μάλιστα με επαίσχυντες διώξεις εναντίον όσων εντός του ΥΠ.ΠΟ.
τόλμησαν να πουν την αλήθεια. Το ζήτημα κατέληξε στο Συνήγορο του Πολίτη,
όπου εν γνώσει του ΥΠ.ΠΟ. από πλήθος σχετικών εγγράφων, γίνεται σαφέστατη
μνεία ότι η κ. Βιβή Βασιλοπούλου, ως α.α. προϊσταμένη της αρμόδιας εποπτεύουσας
κρατικής υπηρεσίας, επέδειξε πλήρη αδιαφορία για την Υπουργική Απόφαση η οποία
απαγόρευε την κατασκευή του ανελκυστήρα, που είχε ως αποτέλεσμα τις ανωτέρω
καταστροφές. Εκ των υστέρων και παρά τις έρευνες που ξεκίνησε ο Συνήγορος
του Πολίτη, η εν λόγω κ. Βασιλοπούλου, λίγο πριν από τις τελευταίες βουλευτικές
εκλογές προήχθη σε Διευθύντρια του ΥΠ.ΠΟ. και Έφορο Αρχαιοτήτων της ΒΑ Αττικής.
Σύμφωνα με πιο πρόσφατες αποφάσεις του ΥΠ.ΠΟ., επιλέγεται ως μέλος υπηρεσιακού
συμβουλίου, το οποίο κρίνει την ανέλιξη των αρχαιολόγων του ΥΠ.ΠΟ., ενώ σήμερα
φήμες την θέλουν υποψήφια Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων. Κατόπιν των ανωτέρω
αποτείνομαι σε σας σαν Έλληνας πολίτης και σας παρακαλώ να μου αποσταλούν
απαντήσεις στα κάτωθι ερωτήματα συνοδευόμενες με τα αντίστοιχα έγγραφα: 1.
Έλαβε γνώση το συμβούλιο που προήγαγε την κ. Βασιλοπούλου σε Διευθύντρια των
ανωτέρω καταγγελλομένων και την εμπλοκή του Συνηγόρου του Πολίτη; Εφόσον είχε
λάβει γνώση με ποιον γραφειοκρατικό ή άλλο τρόπο παραβλέφθηκε το γεγονός της
αδιαφορίας και ανυπακοής σε Υπουργικές Αποφάσεις; 2. Πώς και γιατί για το εν λόγω ζήτημα δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα καμία
ΕΔΕ ή ενδεχομένως να αποσταλεί ο σχετικός φάκελος στον Εισαγγελέα; Ποιοι,
εκ μέρους της Διεύθυνσης Διοικητικού, εμπλέκονται στη συγκάλυψη των καταγγελλόμενων;
3. Ποίοι σημερινοί ιθύνοντες εξακολουθούν να «κουκουλώνουν» τα πράγματα, με
τον προδιαγραφόμενο κίνδυνο να βρεθεί εντός ολίγου χρόνου η πολιτική ηγεσία
του ΥΠ.ΠΟ. σε μια δίνη σχετικών σκανδάλων και η Νέα Δημοκρατία να απολογείται
για αμαρτίες άλλων; 4. Τι μέτρα προβλέπονται να ληφθούν τώρα, αρχής γενομένης
από τη Διεύθυνση Διοικητικού, για να σταματήσει η σκανδαλώδης ανέλιξη σε ύπατα
αξιώματα υπαλλήλων του ΥΠ.ΠΟ., η συμπεριφορά και οι ενέργειες των οποίων είχε,
μεταξύ άλλων, καταστροφικές συνέπειες σε σημαντικά μνημεία; Πιστεύω ότι έχω
αφιερώσει τη ζωή μου για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών του τόπου και
για αυτό αποτείνομαι σε σας, με μεγάλη ανησυχία και αγωνία, αναμένοντας σύντομα μια απάντησή σας. Δρ, Καθηγητής Αρης Ν. Πουλιανός».
Σε απάντηση, η Δ/νση Διοικητικού με το υπ' αριθμ. πρωτ. ΥΠ.ΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α/ΠΜΥ/ΕΠ 234/ 30-3-2005 έγγραφό της (Σχετ. Νο 36), ισχυρίζεται ότι δήθεν το θέμα αυτό έχει εξετασθεί αρμοδίως με ΕΔΕ.
Κατόπιν τούτου, επανέρχομαι με το υπ' αριθμ. πρωτ. 25622/ 7-4-2005 έγγραφο
(Σχετ. Νο 37): «Θέμα: Ανακρίβειες
στο από 30-3-2005 έγγραφο της Δ/νσης Διοικητικού. Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι.
Σε απάντηση της 2-2-05 αιτήσεως, η Δ/νση Διοικητικού εξέδωσε και μου κοινοποίησε
το ΥΠ.ΠΟ/ΔΙΟΙΚ/Α/ΠΜΥ/ΕΠ 234/30-3-2005 έγγραφο. Εξ' αυτού, έστω και σιωπηρώς,
συνάγεται ότι πράγματι επί των ημερών της κ. Π. Βασιλοπούλου το σπήλαιο Αλιστράτης
Σερρών υπέστη ανεπανόρθωτες καταστροφές και παρά την ύπαρξη Υπουργικής Απόφασης,
αλλά και του Κ.Α.Σ. περί του αντιθέτου. Το γεγονός αυτό διερευνάται έκτοτε
από το Συνήγορο του Πολίτη, όπως προκύπτει από πλήθος εγγράφων γνωστών στο
ΥΠ.ΠΟ. Στην τελευταία όμως παράγραφο του ως άνω σχετικού, διαπιστώνεται η
μεγίστη ανακρίβεια (ηθελημένη ή μη) για δήθεν εξέταση του θέματος «αρμοδίως,
με Ένορκη Διοικητική Εξέταση». Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από την απουσία
οποιασδήποτε συγκεκριμένης σχετικής ημερομηνίας ή/και του χωρίου ενός αντιστοίχου
πορίσματος, το οποίο π.χ. απαλλάσσει την κ. Π. Βασιλοπούλου από τυχόν ποινικές
/ αστικές ευθύνες. Η παρεμπιπτόντως αναφορά στο ζήτημα σε άλλες Ε.Δ.Ε., με
τελείως άλλο αντικείμενο εξέτασης, όχι δηλαδή για το ποίος και το πώς ευθύνεται
για την καταστροφή του Σπηλαίου Αλιστράτης, δεν στοιχειοθετεί με κανέναν τρόπο
αυτό που η Δ/νση Διοικητικού επικαλείται ότι δήθεν «το θέμα αυτό έχει εξετασθεί
αρμοδίως», με Ε.Δ.Ε. (δηλαδή ποια Ε.Δ.Ε;). Εξάλλου, με την αρχική αίτηση της
2-2-2005 σαφώς ζητούνται απαντήσεις συνοδευόμενες με τα «αντίστοιχα αποδεικτικά
έγγραφα», γεγονός που δεν ικανοποιείται, παρά μόνο για θέματα πολύ γενικού
ενδιαφέροντος και εν πάσει περιπτώσει ελάχιστα σχετικών. Καθώς οι επί του
θέματος φάκελοι έχουν πρόσφατα εξετασθεί, σας παρακαλώ να εκδοθεί σύντομα
μια απάντηση, αυτή τη φορά με πραγματικά στοιχεία, μια και δεν είναι δυνατόν
κάτω από τα μάτια του ΥΠ.ΠΟ να καταστρέφεται ολόκληρο σπήλαιο με ευρωπαϊκές
χρηματοδοτήσεις και να ευθύνεται ουδείς. Δρ, Καθηγητής Αρης Ν. Πουλιανός».
Εν κατακλείδι, πότε η Δ/νση Διοικητικού ανέγραφε την αλήθεια όσον αφορά
τη διενέργεια σχετικής με το ζήτημα ΕΔΕ, στις 6-9-2002 (που ανέφερε ότι δεν έχει
γίνει) ή στις 30-3-2005 (που ισχυριζόταν ότι έγινε);
Τελικά, στις 8-4-2005, ο Συνήγορος του Πολίτη εξέδωσε Πόρισμα
(βλ. ανωτ. Σχετ. Νο 10), με το οποίο καθίσταται σαφές και πέραν
πάσης αμφιβολίας ότι πράγματι το σπήλαιο Αλιστράτης έχει υποστεί παράνομα
τεράστιες καταστροφές. Για το ζητούμενο, όμως, ποίος δηλαδή ευθύνεται
και πόσο, δεν γίνεται καμία αναφορά,
αλλά ούτε και για τα χρηματικά ποσά που δαπανήθηκαν. Στις προτάσεις του υιοθετεί
την άποψη της Προϊσταμένης της ΕΠΣ Βόρειας Ελλάδας κ. Ε. Πουλάκη-Παντερμαλή,
ότι εκείνο που προέχει είναι να γίνουν οι μελέτες αποκατάστασης των ζημιών
(βλ. υπ' αριθμ. πρωτ. 568/4-5-2005 έγγραφο της άνω Εφορείας - Σχετ. Νο 38). Δηλαδή εκτός από τα εκατοντάδες εκατομμύρια που
δαπανήθηκαν για την καταστροφή του σπηλαίου Αλιστράτης, χρειάζονται σήμερα
άγνωστα ποία ποσά ακόμα για την αποκατάστασή του, χωρίς να αναζητούνται οι
υπεύθυνοι των καταστροφών και της διασπάθισης δημόσιου χρήματος (για καταστροφές
και αποκατάσταση)...
Κατόπιν των ανωτέρω γεγονότων πληροφορούμαστε από το
φύλλο της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» της 14-4-2005 ότι η κ. Β. Βασιλοπούλου πήρε και
άλλη προαγωγή. Επιλέγεται ως αναπληρωματικό μέλος του ΚΑΣ. Εγώ αδυνατώ να
παρακολουθήσω παραπέρα τα συμβαίνοντα, μια και πλέον όλα τα ενδεχόμενα είναι
ανοιχτά.
Η Τ.Α. Σερρών, διαθέτοντας τεράστια χρηματικά ποσά
για την αξιοποίηση του σπηλαίου Αλιστράτης, προτιμά να παραπέμψει στις δικές
της τεχνικές υπηρεσίες τόσο τις μελέτες, όσο και την εκτέλεση των έργων, παρόλο
που δεν έχουν καμία σχετική πείρα. Μόνο για τους τύπους κράτησε επαφές με το
ΥΠ.ΠΟ., το εξειδικευμένο προσωπικό του οποίου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για
να αποφευχθούν οι καταστροφικές κατασκευές. Στην περίπτωση που δεν υπήρχαν
εκείνα τα ελάχιστα χρήματα για τις εκτός έδρας αποστολές των υπαλλήλων του
ΥΠ.ΠΟ., αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να θέσει τον όρο ότι από τα 2,5 δισ. δρχ.,
ένα πολύ μικρό ποσόν θα έπρεπε να προϋπολογιστεί για ανάλογα έξοδα.
12. Τρία είναι τα έργα της όλης αξιοποίησης για τα οποία
αναλώθηκαν αναμφίβολα πολλαπλάσια ποσά από όσα υπήρχε ανάγκη και με καταστροφικώς
επιζήμια αποτελέσματα για το σπήλαιο και την βιο-οικολογία του: α) Το τούνελ προσπέλασης στο σπήλαιο αντί
για 100 μ. διάνοιξης στο βράχο και για 2 μ. πλάτος, κατασκευάστηκε 700 μ. μήκους και 5 μ. πλάτους, επενδυμένο με 1 μ. μπετόν.
β) Ο διάδρομος των επισκεπτών πλάτους
2 μ. έγινε με εκσκαφή από μπουλντόζα
του σταλαγμιτικού δαπέδου και πληρώθηκε για 1200 μ. πάλι από τσιμέντο,
ενώ η όλη κατασκευή θα μπορούσε να είχε γίνει μικρότερη (σε μήκος και πλάτος)
και να είχε προκατασκευαστεί εξ ολοκλήρου έξω από το σπήλαιο, όπως στο σπήλαιο
Πετραλώνων Χαλκιδικής. γ) Ο ανελκυστήρας, κόστους 600 εκ. δρχ., δεν
υπήρχε κανένας λόγος να γίνει, δεδομένου μάλιστα ότι είχε εκδοθεί και Υπουργική
Απόφαση που το απαγόρευε. Ο ανελκυστήρας αυτός ουδέποτε λειτούργησε αφενός λόγω ελαττωματικής
κατασκευής, αφετέρου γιατί εκ των υστέρων διαπιστώθηκε ότι δεν μπορεί να διανοιχτεί
δρόμος προσπέλασης προς το χώρο στάθμευσης πάνω από το σπήλαιο, λόγω επικινδυνότητας.
Οι χρηματοδοτήσεις που είχε εξασφαλίσει η Ν.Α. Σερρών από ευρωπαϊκά ή/και
άλλα προγράμματα και προκειμένου να μην «χαθούν», θα ήταν κάλλιστα δυνατόν
να διατεθούν σε έργα πραγματικής και όχι καταστροφικής αξιοποίησης, όπως για
παράδειγμα μελετών από αρμόδιους ή την αγορά μηχανικών συστημάτων υψηλής ηλεκτρονικής
τεχνολογίας για την παρακολούθηση των οικολογικών μεταβολών του μικροκλίματος
του σπηλαίου κ.ά.
Με δεδομένο ότι η Τ.Α. Σερρών ζητά επίμονα το 1996
να εγκριθεί η κατασκευή ανελκυστήρα, η λογική σειρά των πραγμάτων όπως
διαφαίνεται από τα ανωτέρω στοιχεία οδηγεί σε δύο ενδεχόμενα, που χρήζουν
περαιτέρω διερεύνησης:
1. α) Το Πολιτικό Γραφείο του κ. Υπουργού Πολιτισμού αποτείνεται
επίμονα προς την ΕΠΣ με έγγραφα που χαρακτηρίζει επείγοντα, τόσο απευθείας,
όσο και δια της ΔΙΠΚΑ, να εξεταστεί το σχετικό αίτημα της Ν.Α. Σερρών, ίσως
και με ταυτόχρονες προφορικές παραινέσεις για θετική εισήγηση εκ μέρους της
ΕΠΣ, όπως συχνά συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις.
β) Οπωσδήποτε, όμως, η διαβίβαση εγγράφων εκ μέρους
της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας και των Προϊσταμένων της
απευθείας προς την Ν.Α. Σερρών και η φοβερή αδράνεια που επέδειξε και, κυρίως,
η παράλειψη διακοπής των εργασιών παρά τις γενόμενες στο μεταξύ καταγγελίες
για πληθώρα καταστροφών, συγκροτούν παράνομες και αξιόποινες πράξεις, όπως
της παράβασης καθήκοντος. Και τούτο διότι καταστρατηγήθηκε η Υπουργική Απόφαση
του 1995, όπως προκύπτει από τα πορίσματα τόσο της προαναφερόμενης Ένορκης
Διοικητικής Εξέτασης, όσο και του Συνηγόρου του Πολίτη, το 2005.
Αυτά επιβεβαιώνονται έμμεσα και από την παραπομπή
του κ. Ν. Πουλιανού σε ΕΔΕ (από ΕΠΣ, ΔΙΠΚΑ, κ. Υπουργό Πολιτισμού), τη στιγμή
που, αντίθετα, έπρεπε να του αποδοθούν εύσημα για την εκτός υπηρεσίας εκτέλεση
των καθηκόντων του.
2. Τα διατεθέντα
χρηματικά ποσά (επισημαίνεται ότι πρόκειται για δημόσιο χρήμα) για την κατασκευή
του εν λόγω ανελκυστήρα είναι ιδιαίτερα μεγάλα, άνω των 600 εκ. δραχμών,
όπως εξάλλου το ΚΑΣ και η Υπουργική Απόφαση είχαν προβλέψει και ήταν ένας
από τους λόγους που απαγόρευσαν την κατασκευή ανελκυστήρα.
Επειδή παρά τις πολυετείς προσπάθειες της ΑΕΕ για
διαλεύκανση της υπόθεσης δεν έχει γίνει το παραμικρό σχετικά με τις
προαναφερόμενες ευθύνες, αλλά ούτε διαφαίνεται καμία ανάλογη διάθεση εκ μέρους
των αρμοδίων διοικητικών φορέων και υπηρεσιών.
Επειδή, κατ' ακολουθίαν των προαναφερομένων, προκύπτουν
και υφίστανται και ποινικές ευθύνες στην προκειμένη περίπτωση.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Καταγγέλλω
ενώπιόν Σας τα ανωτέρω και ζητώ
την ποινική δίωξη και τιμωρία παντός υπευθύνου, αυτουργού ή συναυτουργού και
άλλου τυχόν συμμετόχου.
Αθήνα, 25 Ιουλίου 2005
Ο αναφέρων-Μηνυτής
και α.α. δυνάμει εξουσιοδοτήσεως
Βασίλης Κούσουλας