Ηρόδοτος ο Ολυμπιονίκης (Ιούνιος 2019)

Μετά τον Όμηρο και τον Ησίοδο (8^ο και 7^ο αιώνα π. Χ. αντίστοιχα;), ο τρίτος κατά σειρά σπουδαίος αρχαίος Έλληνας λόγιος ήταν ο Ηρόδοτος (5^ος αιώνας π. Χ.). Ο εν λόγω «Αλικαρνασσεύς» συνέγραψε την «Ιστορίης Απόδεξι» τη δεκαετία του 450 π.Χ., ήτοι λιγότερο από μισό αιώνα μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Προφανώς συναισθανόμενος ότι το έργο του θα αποτελούσε σταθμό και θα έμενε στη μνήμη των ανθρώπων όσον αφορά τα αντίστοιχα περιγραφόμενα γεγονότα (π.χ. Ελληνοπερσικούς πολέμους), όντας το νεότερο και ταυτόχρονα το πιο προσιτό (ως πιο σύγχρονο) ανάγνωσμα εν σχέσει με τους δύο προηγούμενους αρχαίους συγγραφείς, απήγγειλε το έργο του κατ’ αρχάς στην Αθήνα το 446 π.χ. (παρουσία μάλιστα του νεαρού τότε Θουκυδίδη) και στη συνέχεια στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Έχοντας υπόψη τα παραπάνω υποθέτουμε ότι αυτό έγινε το 444 π.Χ. - και μάλλον πριν μεταβεί το 443 π.Χ. στη Μεγάλη Ελλάδα για τη δημιουργία της αθηναϊκής αποικίας των Θουρίων. Σύμφωνα με τον Λουκιανό, ο Ηρόδοτος χειροκροτήθηκε θερμά από τους θεατές της Ολυμπίας και συνεπώς υπήρξε επίσης Ολυμπιονίκης.

Κατ’ άλλους συγγραφείς (το πιθανότερο αντιζήλους) παραδίδεται πως επειδή στην Ολυμπία είχε πολλή ζέστη ο «πατέρας της ιστορίας» περίμενε να περάσει κάποιο σύννεφο προκειμένου να δροσίσει, με αποτέλεσμα να κουραστούν οι θεατές και να φύγουν. Έτσι έμεινε σαν παροιμία η φράση «ο Ηρόδοτος και η σκιά του» (που λέγεται για όποιον χάνει κάποια ευκαιρία εξ αιτίας καθυστερημένης δράσης).

Ένας από τους σφοδρούς επικριτές του ήταν και ο Πλούταρχος (1^ος αιώνας μ. Χ., ο οποίος έζησε δηλ. πέντε αιώνες μετά τον Αλικαρνασσέα). Ο Πλούταρχος μάλιστα λέγεται ότι έγραψε το σύγγραμμα «Περί της Ηροδότου κακοηθείας», διαψεύδοντας τον Ηρόδοτο πως οι Θηβαίοι με τη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. είχαν μηδίσει και εν συνεχεία πολεμήσει εναντίον των συνασπισμένων Ελλήνων το 479 π.Χ. στις Πλαταιές. Αν όντως το αντίστοιχο κείμενο συνέγραψε ο Πλούταρχος, αυτό πιθανολογείται πως μπορεί να οφείλεται στο ότι ήταν Βοιωτός. Η αλήθεια πάντως βρίσκεται μάλλον στα γραφόμενα του Ηροδότου, καθότι χρονολογικά έζησε πιο κοντά στα εν λόγω γεγονότα. Πέραν όμως τούτου, με την αρχαιολογική σκαπάνη δεν φαίνεται να είχε καταστραφεί το 480 π. Χ. η Θήβα, κάτι που προφανώς δικαιώνει τον Ηρόδοτο, ενώ εάν είχε καταστραφεί (όπως είχε γίνει με τις Πλαταιές κι τις Θεσπιές - πάλι της Βοιωτίας), τότε το δίκιο θα ήταν με το μέρος του Πλουτάρχου. Πάντως ο προαναφερόμενος τίτλος «περί κακοηθείας» ακόμα και στην περίπτωση που η άποψη του Πλούταρχου ήταν σωστή, ο αρχαίος Βοιωτός συγγραφέας θα μπορούσε να ήταν πιο μετριοπαθής, όπως π.χ. αν γινόταν λόγος «περί ανακριβείας»...

Στο σημείο αυτό εξάλλου μπορεί να επισημανθεί επίσης πως μεγάλο μέρος (>90%) των γραφόμενων του Ηροδότου έχει θεωρηθεί από την παγκόσμια βιβλιογραφία ότι αντικατοπτρίζει την ιστορική, εθνολογική ή γεωγραφική αλήθεια, ενώ μόνο το υπόλοιπο και κατά πολύ μικρότερο ποσοστό βρίσκεται ακόμα υπό έλεγχο ως προς την αξιοπιστία του.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ