ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ τύπος ΤΕΥΧΟΣ 168 – 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ – ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
Ο ΑΡΗΣ ΠΟΥΛΙΑΝΟΣ
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ
Ο
ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΖΟΥΣΕ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Τα αινίΓματα της ανθρωπότητας (σελ.3):
Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη - aantonakis@e-typos.com
Η έρευνα παραμένει μια γοητευτική κι επίπονη προσπάθεια όσο σου παρέχει βάσιμες ελπίδες οι οποίες δείχνουν πως κάποτε θα αγγίξεις τις περισσότερες από τις απαντήσεις που αναζητάς. Και δυστυχώς σ’ αυτό το ταξίδι της αναζήτησης, του ερασιτεχνικού ή μεθοδευμένου σκαψίματος των «επιχωμστώσεων» που καλύπτουν το μακρινό παρελθόν, οι σκαπάνες δεν αποκαλύπτουν πάντοτε κάποιο κρυμμένο μυστικό. Μα κι αν συμβεί αυτό, να βρεθεί δηλαδή συμπτωματικά κάποιο συγκλονιστικό στοιχείο που με την εμφάνισή του και μόνο θα διαταράξει την «ευταξία της Ιστορίας», τότε είσαι αναγκασμένος να επιλέξεις δύο δρόμους: ή να αντιμετωπίσεις το κραταιό, σκληρό κι αδιάλλακτο επιστημονικό κατεστημένο ή να απαρνηθείς στα γρήγορα το «εύρημά» σου, προκειμένου να μη γελοιοποιηθείς.
Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη aantonakis®e-typos.com
Η ΑρχαιολοΓία αναμφισβήτητα είναι μια σπουδαία και δύσκολη επιστήμη, της οποίας την αξία κανείς δεν αποτόλμησε να αρνηθεί. Έστω κι αν η ίδια πολλές φορές γίνεται αδιάλλακτη, εσωστρεφής, «ιδιότροπη» με τα ευρήματα της και ιδιαίτερα συντηρητική με τις ερευνητικές μεθόδους και τα πορίσματά της. Δύσκολα μπορείς να καταλογίσεις ευθύνες στα διαθέσιμα επιστημονικά εργαλεία των αρχαιολόγων, ωστόσο, αυτή η μεθοδολογία, με την οποία η επιστήμη αναζητά σκεπασμένα ίχνη του πολύ μακρινού παρελθόντος μας, μοιάζει συχνά δαιδαλώδης, αδιέξοδη και κάποιες φορές όχι τόσο πειστική όσο θα έπρεπε. Ιδιαίτερα η Παλαιοντολογία και η Παλαιοανθρωπολογία βρίσκονται αντιμέτωπες συχνά με δεκάδες αινιγματικές ανακαλύψεις πολλές από τις οποίες, ενώ δεν μπορούν να παρακάμψουν, αδυνατούν να τις ερμηνεύσουν με την κοινή λογική.
Η άποψη για την καταγωγή του ανθρώπου, για παράδειγμα, τίθεται συχνά σε αναγκαστική επαναθεώρηση υπό την πίεση νέων ευρημάτων και στοιχείων που οδηγούν την απαρχή του ανθρώπινου πολιτισμού βαθύτερα στο μακρινό παρελθόν. Πόσο μακριά θα μπορούσε να οδηγηθεί άραγε αυτή η αναζήτηση; Αρχαιότερη φυλή θεωρεί την ελληνική ο Ιωάννης Δ. Πασσάς, με αναφορές στο επίτομο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό «Ήλιος», στα βιβλία του «Ορφικά» και «Η αληθινή Προϊστορία», τις οποίες τεκμηριώνει με πλήθος αποδεικτικών ιστορικών στοιχείων. Όμως πώς είναι δυνατόν αυτές οι απόψεις να αναστρέψουν την κρατούσα πεποίθηση των Δυτικών για τη μεγάλη ανακάλυψη του Χριστόφορου Κολόμβου και να δεχθούν πως πριν από αυτήν προϊστορικοί Έλληνες είχαν επισκεφθεί πολλές φορές την αμερικανική ήπειρο;
Πώς είναι δυνατόν να ανατραπεί η σπουδαία αυτή κατάκτηση των επικυρίαρχων του δυτικού κόσμου, πάνω στην οποία άλλωστε στήριξαν τις αποικιοκρατικές αντιλήψεις τους Είναι δυνατόν οι Ινδιάνοι να είχαν υιοθετήσει αρχαία ελληνικά πρότυπα ζωής και γλωσσικά ιδιώματα; Μα κι αν αυτό γινόταν αποδεκτό, τι αντίκτυπο θα είχε στην Παγκόσμια Ιστορία;
Πόσα μυστικά κρύβουν άραγε η Μεσόγειος και το Αιγαίο; Το βαπτιστικό του Αιγαίου πάρθηκε από το μυθικό βασιλιά Αιγέα ή μήπως ευσταθούν άλλες απόψεις που θέλουν πριν από το μεγάλο κατακλυσμό τη βυθισμένη Αιγηίδα να είναι γεμάτη απέραντα βοσκοτόπια τα οποία τρυγούσαν ατέλειωτα κοπάδια αίγες που χάρισαν και την ονομασία στην περιοχή; Τι συνέβαινε σε αυτές τις αχανείς κοιλάδες πριν τις αλλοτριώσουν τα κοσμογονικά φαινόμενα; Υπήρχαν σε αυτές οργανωμένες κοινωνίες και πολιτισμός που άφησαν πίσω τους κάποια αμυδρά έστω ίχνη πριν καταρρεύσουν;
Υποστηρικτής αυτής της προϊστορικής ιδέας περί της ύπαρξης οργανωμένων κοινωνιών στον ελλαδικό χώρο είναι ο κ. Άρης Πουλιανός, ο οποίος έδωσε μάχες με το επιστημονικό κατεστημένο προκειμένου να πείσει για τα ευρήματά του στο σπήλαιο των Πετραλώνων της Χαλκιδικής. Κι αυτά τα ευρήματα, σύμφωνα με τον κ. Άρη Πουλιανό, που αναδεικνύουν το οργανωμένο επίπεδο της καθημερινής ζωής του «Αρχανθρώπου», ανάγονται σε μια χρονική περίοδο για την οποία κανείς δεν θέλει να συζητήσει ή να ασχοληθεί.
Είναι απαγορευτική και προκλητική, δυστυχώς, μια αναδρομή σε μια εποχή ένα εκατομμύριο χρόνια πίσω στο προϊστορικό παρελθόν... Αλλά πόσο μακρινή είναι άραγε αυτή η εποχή; Υπήρξε πραγματικά ή πρόκειται περί μύθου; Μήπως αυτές οι σκέψεις αγγίζουν τις χορδές της αχαλίνωτης ανθρώπινης φαντασίας μας ή κρύβεται κάτι περισσότερο αληθινό κι ανατρεπτικό πίσω από όλα αυτά, που όλοι βιάζονται παθιασμένα να ξαναχώσουν μέσα στους ανοιγμένους με πολύ κόπο αρχαιολογικούς λάκκους; ΕΙ
ΑΡΗΣ ΠΟΥΛΙΑΝΟΣ
Η
ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ
ΤΟΝ ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟ
ΤΩΝ
ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ
Σελ.12:
Η περιοχή Πετράλωνα στη Χαλκιδική κρατά εδώ και 54 χρόνια αμείωτο το ενδιαφέρον της διεθνούς παλαιοανθρωπολογικής κοινότητας. Κι αυτό γιατί από τον Σεπτέμβριο του 1960, που ανακαλύφθηκε το περίφημο κρανίο του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων, ο ασκός του Αιόλου έχει ανοίξει. Ο λόγος; Μα φυσικά το διακύβευμα της χρονολόγησής του, αφού τέτοιου είδους δεδομένα προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για την εξελικτική πορεία του είδους μας, τη σχέση του εν λόγω Αρχανθρώπου με τον «Πρώτο Άνθρωπο της Αφρικής», αλλά και την πιθανότητα να πρόκειται για ένα εντελώς ξεχωριστό και αυτόχθον είδος.
Της Θεανώς Καρούτα, tkarouta@e-typos.com
Κι
αυτό γιατί από
τον Σεπτέμβριο
του 1960, που
ανακαλύφθηκε
το περίφημο
κρανίο του
Αρχανθρώπου
των Πετραλώνων,
ο ασκός του
Αιόλου έχει
ανοίξει. 0 λόγος;
Μα φυσικά το
(Σελ.13):
ΑΝ ΕΝΑΣ άνθρωπος έχει συνδέσει ίο όνομά ίου με το σπήλαιο των Πετραλώνων της Χαλκιδικής και το κρανίο που βρέθηκε εκεί το 1960, αυτός είναι αναμφισβήτητα ο δρ Άρης Πουλιανός, της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος. Τα όσα υποστηρίζει για τα ευρήματα του σπηλαίου δέχονται εδώ και δεκαετίες σκληρή κριτική από την εγχώρια επιστημονική κοινότητα, ενώ γνωστές είναι και οι διώξεις που έχει υποστεί από συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.
ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ μας, το ζήτημα του διάσημου κρανίου επανέρχεται στο προσκήνιο, με τις διαμάχες να μοιάζουν έτοιμες να φουντώσουν ξανά και ερωτήματα όπως «από πότε τελικά χρονολογείται το κρανίο;» ή «γιατί ο δρ Άρης Πουλιανός, ο άνθρωπος που το μελέτησε όσο κανείς, έχει απομακρυνθεί με καθόλου διακριτικό τρόπο από το προσκήνιο της υπόθεσης;» να επανέρχονται και να ζητούν επιτακτικά απαντήσεις.
Η
ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ Πετραλώνων βρίσκεται στους πρόποδες του αρχαίου όρους Κάλαυρος, που σήμερα ονομάζεται Κατσίκα. Στην περιοχή έβοσκε τα ζώα του ο Πόντιος εκλιπών (1980) μπαρμπα-Φίλιππας Χαντζα- ρίδης, ο οποίος ήταν πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία και κάτοικος της Κοινότητας Πετραλώνων. Στην Κατσίκα είχε παρατηρήσει ότι γύρω από μια σχισμή των βράχων το χιόνι έλιωνε 1 -2 μέρες νωρίτερα και σκέφτηκε ότι ίσως από κάτω περνούσε νερό. Επέμενε αρκετά χρόνια να έρθουν συγχωριανοί του στο σημείο να σκάψουν, αλλά δεν κατάφερε να τους πείσει πριν από την άνοιξη του 1959.
ΟΤΑΝ
ΕΝ τέλει
αυτό συνέβη,
αντί για νερό
βρέθηκε ένα
σπήλαιο και
στη συνέχεια ο
επίσης εκλιπών
Χρήστος Σαρηγιαννίδης
μαζί με άλλους 2
συγχωριανούς
του και τρεις
επιστήμονες
που
επισκέφτηκαν
την περιοχή
ανακάλυψαν τον
Σεπτέμβριο του
1960 ένα
απολιθωμένο
ανθρώπινο κρανίο
καλυμμένο με
σταλαγμιτικό
υλικό. Η είδηση
δημοσιεύτηκε
στην εφημερίδα
«Μακεδονία» (18-9-1960)
και ήταν
συνταρακτική,
γιατί έως τότε
ουδείς διέθετε
απτές
αποδείξεις για
την κατοίκηση
του ελλαδικού
χώρου σε
εποχές όπου
υπερέβαιναν
το~
προηγούμενο
από εκείνο των σύγχρονων
ανθρώπων
στάδιο
εξέλιξης.
ΤΟ ΚΡΑΝΙΟ παρέλαβαν τότε οι καθηγητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κόκκορος και Κανέλλης, που αν και δεν ήταν ανθρωπολόγοι, έκαναν το 1960 την πρώτη επιστημονική ανακοίνωση. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια άνευ στρωματογραφίας Νεάντερταλ γυναικείου φύλου, 50.000 – 70.000 περίπου ετών. Ως προς τη χρονολόγηση συμφώνησαν μαζί τους και δύο Γερμανοί επιστήμονες, ο παλαιοντολόγος Ο. Ζίκενμπεργκ (Otto Sickenberg) και ο ανθρωπολόγος Ε. Μπράιτινγκερ (Eugene Breitinger), ο οποίος θεώρησε πως από ανθρωπολογική σκοπιά, το κρανίο συγγενεύει τόσο πολύ με τα αφρικανικά ευρήματα ώστε μπορεί ν’ αναγορευθεί ως ο «πρώτος Αφρικανός εκτός Αφρικής».
Ο
παλαιό
ανθρωπολόγος
Άρης
Πουλιανός.
Από το
εσωτερικό του
σπηλαίου
Πετραλώνων.
Αναπαράσταση
των συνθηκών
διαβίωσης του
Αρχανθρώπου.
(Σελ.14):
ΚΑΤΑ
ΤΟ χρονικό
διάστημα της
σπουδαίας
αυτής
ανακάλυψης,
(Οκτώβριος 1960), ο
Άρης Πουλιανός
πραγματοποιούσε
τη διδακτορική
του διατριβή
στη Μόσχα,
όντας τότε ο
μόνος Έλληνας
ανθρωπολόγος.
Το θέμα της
διατριβής του
ήταν η
καταγωγή των
Ελλήνων και μέσω
αυτής
αποδείκνυε ότι
ο ελληνικός
λαός είναι αυτόχθων
και διατηρούσε
κοινές ρίζες
με αυτές των αρχαίων
Ελλήνων.
Παράλληλα
αντέκρουε τις
προηγούμενες
και ευρύτατα
διαδεδομένες
θέσεις της
γερμανικής
κυρίως σχολής,
που κατέτασσαν
τους Έλληνες
σε σλαβικούς και
άλλους λαούς.
Έκτοτε η
«Προέλευση των
Ελλήνων», σύμφωνα
με την
Ανθρωπολογική
Εταιρεία
Ελλάδος (ΑΕΕ),
αποτελεί τον
αναπόσπαστο
ακρογωνιαίο
λίθο της
ελληνικής
εθνικής
ταυτότητας.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΕΤΣΙ, ΑΠΟ το 1960, αλλά κυρίως αφότου επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα το 1965, ο δρ Α. Πουλιανός συνεχίζει μέχρι και σήμερα να μελετά το κρανίο και το σπήλαιο των Πετραλώνων. Αντίθετα από τον Μπράιτινγκερ, διατύπωσε την άποψη ότι ο «Πετραλώνειος» αποτελεί μία ευρωπαϊκή προγονική μορφή, η οποία αναπτύχθηκε αυτόνομα στο χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και συνεπώς δεν μπορούσε να είναι ο «πρώτος Αφρικανός εκτός Αφρικής». Η τέλεια ορθογναθία (μία μοίρα περισσότερο από το μέσο ευρωπαϊκό όρο), το σχήμα της οδοντοστοιχίας, η κατασκευή του ινιακού οστού είναι, ανάμεσα στα άλλα, τα βασικά επιχειρήματα της θέσης που έχει αναπτύξει.
Η ΑΝΑΓΚΗ συστηματικών ανασκαφών και όχι μόνο επιφανειακής περισυλλογής οστών που είχε προηγηθεί ήταν πλέον επιτακτική. Η διενέργεια αυτών των ανασκαφών καθυστέρησε εξαιτίας του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1967, της απομάκρυνσης του Άρη Πουλιανού από κάθε κρατική θέση, αλλά και της 6μηνης εκτόπισής του στη Γυάρο και τη Λέρο. Παρ’ όλα αυτά, σε πείσμα των καιρών, κατόρθωσε να προβεί στην πρώτη ανασκαφική τομή του σπηλαίου Πετραλώνων την επόμενη άνοιξη, το 1968. Η επιστημονική αυτή έρευνα διακόπηκε τον ίδιο μήνα, με δικτατορικό τρόπο, αλλά τα συμπεράσματα που ανακοινώθηκαν στον ελληνικό Τύπο (18 και 19 Απριλίου 1968) και δημοσιεύθηκαν στο αμερικανικό περιοδικό «Archaeology» τον Ιανουάριο του 1971 παρουσίασαν και πάλι διαφορετικά πορίσματα σε σχέση με εκείνα των προαναφερόμενων καθηγητών της Γερμανίας και του ΑΠΘ: Για την ακρίβεια, αποκαλυπτόταν η ύπαρξη διατεταγμένης στρωματογραφίας που ξεπερνά τα 700.000 χρόνια! Σε κάθε σχεδόν στρώμα της διαπιστωνόταν π ανθρώπινη παρουσία με την αποκάλυψη παλαιολιθικών εργαλείων και τα ίχνη της αρχαιότερης μέχρι σήμερα φωτιάς που άναψε ποτέ ανθρώπινο χέρι πάνω στη Γη. Ανατρέπονταν έτσι όχι μόνον οι προηγούμενες θεωρήσεις για το σπήλαιο Πετραλώνων, αλλά και όλες οι κρατούσες θεωρίες περί της εξόδου του ανθρώπου από την Αφρική και της έλευσής του στην Ευρώπη πριν από 200-300.000 χρόνια.
Ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Ανθρωπολόγων, καθηγητής στο Κέμπριτζ Ν. Τέιλορ, απέστειλε τον Σεπτέμβριο του 2012 σχετική επιστολή προς το υπουργείο Πολιτισμού, η οποία παραμένει μέχρι και σήμερα αναπάντητη. Στην επιστολή ο Βρετανός καθηγητής παρατηρεί ότι έξω από το σπήλαιο αναγράφεται για τους επισκέπτες η λανθασμένη ηλικία των 300.000 και όχι η αποδεδειγμένα σωστή των 700.000 ετών.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ανακοίνωση Τύπου του 1968, Πουλιανός και Ζίκενμπεργκ συναντήθηκαν οε ένα συνέδριο στη Νίκαια της Γαλλίας το 1969 και συνομίλησαν για τα Πετράλωνα. Εν συνεχεία ο Γερμανός παλαιοντολόγος παραπονέθηκε προς το ΑΠΘ ότι επειδή δεν διέθετε συγκριτικό οστεολογικό υλικό κατά την πρώτη μελέτη των απολιθωμάτων στη Θεσσαλονίκη (1964), τα αποτελέσματα της ερευνάς του δεν ήταν σωστά. Έτσι ζήτησε να του αποσταλούν πάνω από 2.000 ευρήματα για να τα ξαναμελετήσει - πολλά από τα οποία (περί τα 700) ουδέποτε επέστρεψαν! Η νέα του μελέτη (δημοσιευμένη το 1975), αν και δεν αναφέρεται στις ανασκαφές του δρος Πουλιανού το 1968, κατέπληξε σε άρθρο με τίτλο: «Η Αναθεώρηση της πανίδας των Πετραλώνων», το οποίο ερχόταν να συμπλεύσει με την ηλικία που προσδιόρισε ο Α. Πουλιανός την περίοδο 1968-71.
Ο
σταλαγμιτικός
και
σταλακτιτικός
διάκοσμος είναι
ιδιαίτερα
εντυπωσιακός
(Σελ.15):
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο «ΠΕΤΡΑΛΩΝΕΙΟΣ»;
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ
ΓΙΑ τον
αρχαιότερο
σκελετό που
βρέθηκε ποτέ
στη χώρα μας. Ο
άνθρωπος των
Πετραλώνων
εντοπίστηκε στο
ομώνυμο
σπήλαιο της
Χαλκιδικής με
το κεφάλι του
ακουμπισμένο
στον τοίχο της
σπηλιάς, ενώ
στο χώρο γύρω
του βρέθηκαν
και οστά άλλων
προϊστορικών
ειδών.
ΜΕ ΤΟΥΣ επιστήμονες
να μην έχουν
ακόμα
καταλήξει και
συμφωνήσει για
τις ακριβείς
συνθήκες κάτω
από τις οποίες
εξελίχθηκε το
είδος μας, το
συγκεκριμένο
κρανίο
φαίνεται να
παρουσιάζει
στοιχεία τόσο
από το είδος
του Homo erectus
όσο και από
αυτό του Homo sapiens.
Σήμερα, οι
περισσότεροι
κατατάσσουν
τον «Αρχάνθρωπο»
στο είδος Homo heidelberghensis o, που
αποτελεί το
συνδετικό
κρίκο ανάμεσα
στα δύο προηγούμενα,
ενώ η
τοποθέτησή του
στην εξελικτική
διαδικασία δεν
δίνει πολλά
στοιχεία για
το πότε
ακριβώς έζησε.
ΓΙΑ
ΤΟ
φλέγον
ζήτημα του
κατά πόσο ο
άνθρωπος των
Πετραλώνων
είναι ο πρώτος
Έλληνας ή ο
πρώτος Ευρωπαίος,
υπάρχουν
επίσης έντονες
έριδες μεταξύ
των ειδικών. Το
μόνο κοινώς
αποδεκτό
σημείο είναι
πως ο ίδιος και
π φυλή του
χρησιμοποιούσαν
εργαλεία από
πέτρα και άλλα
τεχνικά μέσα
όπως ρόπαλα,
σκοινιά κ.ά. Η ύπαρξη
των εργαλείων
αυτών
υποδεικνύει
κάποιου είδους
δυνατότητα
επικοινωνίας,
που
προϋποθέτει ανεπτυγμένη
ευφυΐα και
χρήση γλώσσας.
Σύμφωνα
με την ΑΕΕ, οι
λόγοι αυτής
της κατάστασης
είχαν να
κάνουν με την
απόκρυψη των
λαθών που προηγήθηκαν
των ανασκαφών
του Πουλιανού
και με τα
εμπόδια που
θέλησαν
κάποιοι να βάλουν
στην άντληση
νεότερων
επιστημονικών
συμπερασμάτων
που παρέμεναν
ακόμη κρυμμένα
στα αδημοσίευτα
ευρήματα του
Μουσείου και
στα ιζήματα του
σπηλαίου
Κάπως
έτσι θα πρέπει
να έμοιαζε ο
Αρχάνθρωπος
ΣΤΑ
ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ
ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ
ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ και οι έρευνες συνεχίζονται μετά την πτώση της δικτατορίας, από το 1975 έως και το 1983, με άδειες του υπουργείου Πολιτισμού και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στο όνομα της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος και του Άρη Πουλιανού. Παράλληλα, σε ενέργειες του Έλληνα παλαιοανθρωπολόγου οφείλεται η δημιουργία το 1977 της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας του υπουργείου Πολιτισμού, με την ελπίδα να καταφέρει κάποτε να λειτουργήσει στην κατεύθυνση της ουσιαστικής κρατικής εποπτείας για τη μέριμνα και προστασία των ανθρώπινων οστεολογικών κατάλοιπων της χώρας. Από το 2003 και με ειδικό Νόμο δημιουργήθηκε με ενέργειες του νυν αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Ευάγγελου Βενιζέλου - διάφορες απόψεις κάνουν λόγο για «σκοτεινά» κίνητρα - και 2η Υπηρεσία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, με επικεφαλής αρχαιολόγους και δίχως τη στελέχωση της νέας υπηρεσίας με παλαιοανθρωπολόγους.
(Σελ.16):
Ο
Γερμανός
παλαιοντολόγος
παραπονέθηκε
προς το ΑΠΘ ότι,
επειδή δεν
διέθετε
συγκριτικό
οστεολογικό
υλικό κατά την
πρώτη μελέτη
των απολιθωμάτων
στη
Θεσσαλονίκη (1964),
τα
αποτελέσματα της
έρευνάς του
δεν ήταν σωστά.
Έτσι ζήτησε να
του αποσταλούν
πάνω από 2000
ευρήματα για
να τα
ξαναμελετήσει
- πολλά από τα
οποία (περί τα 700)
ουδέποτε επέστεψαν!
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ ΑΝΑΦΕΡΑΜΕ ότι οι ανασκαφές του Άρη Πουλιανού συνεχίστηκαν μέχρι ίο 1983. Αυτό συνέβη γιατί διακόπηκαν για δεύτερη φορά, για λόγους τελείως άσχετους με την επιστήμη. Κι αυτό διότι απαγορεύτηκε στα μέλη της ανασκαφικής του ομάδας κάθε πρόσβαση τόσο στις ανασκαφές όσο και στα ίδια τα ευρήματα. Το αποτέλεσμα της δεύτερης αυτής δίωξης της ομάδας Πουλιανού ήταν τα ευρήματα να παραμείνουν απρόσιτα για μελέτη επί 15 χρόνια στις αποθήκες του Μουσείου.
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ την ΑΕΕ οι λόγοι αυτής της κατάστασης είχαν να κάνουν με την απόκρυψη των λαθών που προηγήθηκαν των ανασκαφών του Πουλιανού και με τα εμπόδια που θέλησαν κάποιοι να βάλουν στην άντληση νεότερων επιστημονικών συμπερασμάτων που παρέμεναν ακόμη κρυμμένα στα αδημοσίευτα ευρήματα του Μουσείου και στα ιζήματα του σπηλαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, τον Σεπτέμβριο του 1994 υποβλήθηκε ένα αναλυτικό υπόμνημα στο γραφείο του υπουργού Πολιτισμού. Σ’ αυτό σημειωνόταν ότι, εκτός από τις προσπάθειες υφαρπαγής τού πνευματικού έργου που εκδηλώθηκαν ακόμη και σε επίσημες συνεδριάσεις, π μετά το 1983 στάση του υπουργείου ευνοεί κατεξοχήν τους ανταγωνιστικούς φορείς του εξωτερικού που ασχολούνται με συναφή ζητήματα. Το φρενάρισμα των ερευνών του Πουλιανού, πάντως, έδωσε την ευκαιρία στους ξένους ανασκαφείς και ερευνητές να κάνουν μια προσπάθεια ανασύνταξης των απόψεών τους πάνω σε ανάλογα ζητήματα χρονολόγησης ανθρώπινων απολιθωμάτων. Το αποτέλεσμα ήταν να στερηθεί η χώρα μας τα οφέλη από το προβάδισμα που της αντιστοιχούσε μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Πουλιανός:
«Η μελέτη του
παρελθόντος
χρειάζεται για
να πορευτούμε
στο μέλλον.
Το 1997, η Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος, δικαιωμένη ύστερα από 15ετή δικαστικό αγώνα στον Άρειο Πάγο, επανήλθε στο χώρο του σπηλαίου. Έκτατε ο EOT και το υπουργείο Πολιτισμού προσπάθησαν με κάθε τρόπο να καταστήσουν ανενεργές τις δικαστικές αποφάσεις (από διακοπές ύδρευσης και τηλεπικοινωνιών έως αλλαγές νόμων). Τελικά τα «κατάφεραν» στις 4-4-2011, όταν η Ανθρωπολογική Εταιρία Ελλάδος αποβλήθηκε βίαια από το σπήλαιο και ο Πουλιανός κατήγγειλε ότι και αυτή η τρίτη απομάκρυνση της ΑΕΕ συντελέστηκε με απόφαση αναρμοδίου δικαστηρίου, στο πλαίσιο όπως είπε ο ίδιος «μιας ανήκουστης προσπάθειας υφαρπαγής και διαστρέβλωσης» του πνευματικού του έργου, από ανθρώπους προσκείμενους σε καθεστωτικής νοοτροπίας κομματικά στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας
ΟΙ
ΝΕΟΤΕΡΕΣ
ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ επίσης το γεγονός ότι ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Ανθρωπολόγων, καθηγητής στο Κέμπριτζ Ν. Τέιλορ (Nicholas Mascie-Taylor) απέστειλε
(Σελ.17):
τον
Σεπτέμβριο του
2012 σχετική
επιστολή προς
το υπουργείο
Πολιτισμού, η
οποία
παραμένει
μέχρι και σήμερα
αναπάντητη.
Στην επιστολή
αυτή ο
Βρετανός
καθηγητής παρατηρεί
ότι έξω από το
σπήλαιο
αναγράφεται
για τους
επισκέπτες η
λανθασμένη
ηλικία των 300.000
και όχι π
αποδεδειγμένα
σωστή των 700.000
ετών. Στην ουσία
επεσήμανε ότι
π Αρχαιολογική
Υπηρεσία
υποβαθμίζει
τις έρευνες
του Πουλιανού,
στον οποίο για
3η φορά (1968, 1983, 2011)
απαγορεύει τις
μελέτες, σε
ευρήματα τα
οποία ουδέποτε
καταγράφη- καν από
κοινού, ενώ το
κρανίο έχει
υποστεί
ανυπολόγιστες
ζημιές. Σε
παρόμοια
σχόλια - και
ακόμα λιγότερο
κολακευτικά
για την
κρατική - διοικητική
μηχανή της
χώρας μας-
προβαίνει σε
επιστολή του
προς το υπουργείο
Πολιτισμού τον
Αύγουστο του 2013
και ο πρόεδρος
της Παγκόσμιας
Ενωσης
Σπηλαιολογίας,
Νοτιοκορεάτης
δρ Κιουνγκ Σικ
Γου (Kyung Sik Woo). Επί των
επιστολών
αυτών (ιδίως
του Κορεάτη)
περιέργως δεν
κάνει καμία
δήλωση ή
αναφορά ούτε η
Ελληνική
Σπηλαιολογική Ομοσπονδία.
ΣΤΙΣ
ΜΕΡΕΣ μας
ο δρ
Πουλιανός
ισχυρίζεται
ότι η ελληνική
κυβέρνηση καταστρέφει
περισσότερο
από το 90% των
ανθρωπολογικών
δεδομένων που
ανευρίσκονται
στην Ελλάδα, καθώς
και ότι
άνθρωποι που
δεν έχουν παλαιοανθρωπολογικά
προσόντα έχουν
τοποθετηθεί σε
υπεύθυνες
θέσεις πάνω σε
σημαντικές
αντίστοιχες
ανασκαφές
Θεματικό
πάρκο για τους
μικρούς
επισκέπτες του
σπηλαίου με
αναπαραστάσεις
ζώων της
εποχής του Αρχανθρώπου.
Αντί για
νερό βρέθηκε
ένα σπήλαιο
και στη
συνέχεια ο επίσης
εκλιπών Χρήστος Σαρηγιαννίδης
μαζί με άλλους 2
συγχωριανούς
ίου και τρεις
επιστήμονες
που επισκέφτηκαν την περιοχή
ανακάλυψαν τον
Σεπτέμβριο του
1960 ένα απολιθωμένο
ανθρώπινο
κρανίο καλυμμένο με
σταλαγμιτικό
υλικό
Who
is who:
Ο Νίκος Α. Πουλιανός ολοκλήρωσε τις πανεπιστημιακές του σπουδές το 1984 στις βιολογικές επιστήμες - κατεύθυνση Παλαιοβιολογίας του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης. Το 1989 υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή, σχετικά με τον άνθρωπο και την εργαλειοτεχνία του Σπηλαίου Πετραλώνων της Κάτω Παλαιολιθικής Εποχής, στο Ανθρωπολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας. Για τα ευρήματα του ίδιου σπηλαίου, του απονεμήθηκε το 1998 δεύτερη διδακτορική διατριβή, στην Παλαιοντολογία των σπονδυλωτών, από το Γεωλογικό Ινστιτούτο της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 70 επιστημονικές εργασίες και το όνομά του συμπεριλαμβάνεται σε διεθνή βιογραφικά λεξικά. Σήμερα, κατέχει τη μοναδική οργανική θέση παλαιοανθρωπολόγου στην Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας του υπουργείου Πολιτισμού, διδάσκει με σύμβαση στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου (Ρόδος, κατεύθυνσης Αρχαιολογίας - Αρχαιομετρίας) και διατελεί πρόεδρος της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος.