Προς:

1. Τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού (558).

2. Τη Γενική Γραμματέα ΥΠΠΟΤ (426).

3. Τη Γενική Δ/νση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (6080/296).

4. Τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων (6055/973).

5. Τα 34 Μέλη του ΚΑΣ (όπως δίδονται από το ΥΠΠΟΤ ή σε αντίγραφο εδώ) δια της Γραμματείας του (75).

6. Τα 21 Μέλη του Συμβουλίου Μουσείων (όπως δίδονται από το ΥΠΠΟΤ ή σε αντίγραφο εδώ) » » (76).

7. Την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Β. Ελλάδος (135).

Κοιν: α) Την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας Ν. Ελλάδος.

β) Τα 24 Μέλη του Τοπικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου Κ. Μακεδονίας.

γ) Το Δήμο Νέας Προποντίδας.

δ) Τη Βουλή των Ελλήνων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα ΜΜΕ.

Θέμα: Ανακριβής, εμπεριέχουσα απαράδεκτες μεθοδεύσεις η 827/ 28-4-2011 εισήγηση της ΕΠΣΒΕ - Αίτηση θεραπείας των παρεπόμενων γνωμοδοτήσεων και υπουργικών αποφάσεων.

Αξιότιμοι κ. κ.,

Ύστερα από μεγάλη γραφειοκρατική ταλαιπωρία και σε συνέχεια του 1815 / 31-5-2011 εγγράφου μας, το Δ.Σ. της ΑΕΕ πληροφορήθηκε σχετικά με: α) την 827/ 28-4-2011 εισήγηση της ΕΠΣΒΕ, β) τη γνωμοδότηση 18/24-5-2011 του ΚΑΣ και γ) τις δύο υπουργικές αποφάσεις της 24-6-2011 (ΑΔΑ: 4Α3ΤΓ-ΔΛ) για το Μουσείο και της 6-9-2011 (ΑΔΑ: 4Α8ΟΓ-0Μ4 ή σε αντίγραφο εδώ) για το σπήλαιο Πετραλώνων και τον περιβάλλοντα αυτού χώρο, στις 16-12-2011/ 2336, 10-1-2012 / 1710 και 16-1-2012 αντίστοιχα. Όπως τα περισσότερα έγγραφα της ΕΠΣΒΕ έτσι και η εισήγησή της βρίθει προχειρότητας και ανακριβειών, συμπαρασύροντας δυστυχώς πολλούς από τους αποδέκτες του παρόντος σε ανάλογες τοποθετήσεις.

Για οικονομία χώρου και χρόνου προς το παρόν αναλύουμε κυρίως το 1^ο σημείο της προαναφερόμενης εισήγησης της ΕΠΣΒΕ, το οποίο ταυτίζεται παντελώς με το αντίστοιχο σημείο της γνωμοδότησης του ΚΑΣ και της υπουργικής απόφασης της 6-9-2011: Να παραμείνουν οι προθήκες (όλες ή μερικές) στη σήραγγα, αφού απομακρυνθούν τα κακής ποιότητας εκμαγεία, καθώς και τα μη αρχαιολογικά αντικείμενα (π.χ. πέτρες) που παρουσιάζονται ως δημιουργήματα του ανθρώπου.

Πρόδηλη η προχειρότητα, δηλ. το γενικό και αόριστο στην παραπάνω φράση. Άραγε πρόκειται να παραμείνουν όλες ή μερικές από τις προθήκες στην τεχνητή σήραγγα (των 100 περίπου μ. η οποία οδηγεί στο σπήλαιο); Κι αν όχι όλες, πόσες και ποίες συγκεκριμένα πρέπει να μείνουν ή να απομακρυνθούν; Καθότι επίσης είναι περιουσιακά στοιχεία της ΑΕΕ δεν διευκρινίζεται τί θα γίνει με αυτά τα αντικείμενα: θα μας επιστραφούν, θα αποθηκευτούν (και σε αυτή την περίπτωση πού;), θα πεταχτούν, θα πωληθούν παράνομα ή θα μείνουν εκτεθειμένα κάπου έξω έρμαια κλοπής και διαρπαγής;

Επίσης, ποίο είναι το επιστημονικό κριτήριο και το νομικό υπόβαθρο, ώστε ο προϊστάμενος της ΕΠΣΒΕ να χαρακτηρίζει τα εκμαγεία (κάποια ή όλα) κακής ποιότητας; Αναμφίβολα μπορούν να γίνουν καλύτερα (π.χ. από πέτρα ή χρυσό και όχι από γύψο όπως τα παραπάνω αναφερόμενα), αλλά έως ότου κατασκευαστούν, είναι προτιμότερο να επιδεικνύονται στους επισκέπτες, τα μόνα που υπήρχαν και είχα αφήσει χάριν του ΥΠΠΟΤ στη σήραγγα την 4-4-2011, ημέρα της αναίτιας όπως όλα πια δείχνουν απομάκρυνσής μου.

Η ΕΠΣΒΕ προτίθεται να επιδοτηθεί από το ΕΣΠΑ (πρβλ. διαδίκτυο). Αυτό είναι και το πιο πιθανό κίνητρο για την όλη της στάση, τόσο από «υπηρεσιακής» πλευράς (να δείχνει δηλ. προς τα έξω πόσο χρήσιμη είναι) όσο και πολιτικής, με τις γνωστές διαδρομές των ευρωπαϊκών κονδυλίων (καθώς και την παράνομη συνευθύνη πολλών), επιδεικνύοντας βασικά το ήδη υπάρχον έργο μου, την ώρα που η όλη υπόθεση έχει εντωμεταξύ τεθεί προς παραπέρα κρίση ενώπιον της Ελληνικής Δικαιοσύνης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Ως νεοφώτιστη θα μπορούσε η ΕΠΣΒΕ να προβεί σε ερώτημα προς την ΑΕΕ, σε τι εξυπηρετούν αυτές οι προθήκες με τα εκμαγεία, τα λίθινα τέχνεργα, αλλά και το πλήθος των απολιθωμάτων στη σήραγγα; Θα είχε τότε πληροφορηθεί ότι τα ευρήματα ή αντίγραφά τους είχαν τοποθετηθεί εκεί πριν την ολοκλήρωση του Ανθρωπολογικού Μουσείου (κάτι το οποίο ούτε καν αναφέρεται στο ιστορικό της εισήγησης της ΕΠΣΒΕ). Το Μουσείο αυτό πρωτοπαρουσιάστηκε στο κοινό το καλοκαίρι του 1982, ενόψει των εργασιών του 3^ου Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ανθρωπολογίας που έλαβε χώρα στην ειδικά προς τούτο κατασκευασμένη αίθουσα διαλέξεων. Καθώς ο νυν προϊστάμενος της ΕΠΣΒΕ και τελειόφοιτος τότε κ. Α. Ντάρλας είχε συμμετάσχει ως μαθητής μου και μέλος της ΑΕΕ με ανακοίνωση στο ίδιο συνέδριο, δεν μπορεί να έχει λησμονήσει το γεγονός, διότι εκεί τον συνέστησα στον καθηγητή Ανρύ ντε Λαμλέ, ο οποίος τον ανέλαβε για την προετοιμασία του στην παλαιολιθική εποχή κατά δική μου προτροπή (και όχι στη θεολογία που αρχικά είχε ξεκινήσει). Υπάρχει αναμνηστική φωτογραφία του 1982 με δεκάδες συνέδρους και τον κ. Ντάρλα να φωτογραφίζονται μαζί μου στην μαρμάρινη κεντρική σκάλα του Μουσείου. Εξάλλου στην αείμνηστη Ευαγγελία Δεϊλάκη είχα παρέμβει να τον προσλάβει, λόγω των μεγάλων οικογενειακών προβλημάτων που παραπονιόταν ότι αντιμετώπιζε.

Πριν λοιπόν ολοκληρωθεί το Ανθρωπολογικό Μουσείο της ΑΕΕ, αυτά ήταν τα μόνα ευρήματα που μπορούσαν να θαυμάσουν οι επισκέπτες, ιδίως τα δόντια και τις σιαγόνες από ύαινες και αρκούδες (των οποίων η αίγλη και ο θαυμασμός έχει αποτυπωθεί στο βιβλίο εντυπώσεων, αλλά παρόμοιο βιβλίο εδώ κι ένα χρόνο μάλλον δεν «τολμά» η ΕΠΣΒΕ να ανοίξει για τους επισκέπτες). Αφότου πάλι άρχισε να λειτουργεί το Μουσείο το 1982, θεωρήθηκε σκόπιμο να παραμείνουν οι προθήκες στη σήραγγα, γιατί πρώτα επισκέπτονται οι τουρίστες το σπήλαιο, παίρνοντας εντωμεταξύ μια «γεύση» για τα ευρήματα και το τι θα δουν στο Μουσείο. Επίσης όταν οι καιρικές συνθήκες το χειμώνα ή το καλοκαίρι είναι αντίξοες, οι επισκέπτες παραμένοντας στη (ζεστή ή δροσερή αντίστοιχα) σήραγγα έχουν κάτι να παρατηρούν, εκτός από τα μειωμένου ενδιαφέροντος τεχνητά ασβεστολιθικά τοιχώματά της.

Η προαναφερόμενη και εντελώς κατακριτέα φράση της ΕΠΣΒΕ καταλήγει: …αφού απομακρυνθούν (προς τα πού άραγε, πρβλ. ανωτέρω) και τα μη αρχαιολογικά αντικείμενα (π.χ. πέτρες) που παρουσιάζονται ως δημιουργήματα του ανθρώπου. Επισημαίνεται εδώ ότι ο νυν προϊστάμενος της ΕΠΣΒΕ, έχει καταγγελθεί προ ετών ενώπιον της Δικαιοσύνης (που εκκρεμοδικεί) ως συκοφάντης μου. Επίσης, έχει καταγγελθεί για απώλεια 300.000 (;) ευρώ, χωρίς καθόλου συνέπειες, αλλά τουναντίον προαγωγές. Σε σχετική ερώτηση στη Βουλή (16-12-2011) παρά την παρέλευση 20ημέρου δεν δίδεται απάντηση, γεγονότα που συνολικά γεννούν ερωτηματικά για τους ανωτέρους του, και πρέπει, ασφαλώς, να ληφθούν υπόψιν…

Εν πάσει όμως περιπτώσει, σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν είναι δυνατόν η ΕΠΣΒΕ να εκφράζει σε επίσημο κρατικό έγγραφο επιστημονικές κρίσεις για πέτρες… που τάχατες παρουσιάζονται ως δημιουργήματα του ανθρώπου από την ΑΕΕ. Ούτως ή άλλως είναι αδιανόητο να υπάρχουν πέτρες που είχε δημιουργήσει άνθρωπος προ 700.000 ετών, οι οποίες ως γνωστό μπορεί να έχουν δημιουργηθεί μόνο από τη Φύση. Θλίψη προκαλεί το αντίστοιχο νοηματικό σκαμπανέβασμα, το οποίο παρακολουθεί δυστυχώς σύσσωμη η αρχαιολογική και πολιτική ηγεσία.

Το πιθανότερο είναι ότι ο συντάκτης θέλει να πει για πέτρες οι οποίες παρουσιάζονται ως προϊόν ανθρώπινης δραστηριότητας. Όμως και πάλι τίθεται το ίδιο με το προηγούμενο ερώτημα: ποίο είναι το επιστημονικό κριτήριο και ποίο το νομικό υπόβαθρο για ένα τέτοιο ισχυρισμό; Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να διατυπωθεί μόνο κατά τις εργασίες ενός επιστημονικού συνεδρίου ή έστω μιας επιστημονικής επιτροπής, αρμοδίως εγκεκριμένης, με την ταυτόχρονη δική μου και των συνεργατών μου συμμετοχή, αλλ’ όχι βέβαια από έναν και μόνο πρώην μαθητή μου, όψιμο «αντίζηλο-ανταγωνιστή», που έχει κατά τα ανωτέρω κάθε λόγο και κίνητρο να υπερθεματίζει πως τάχα επάξια με αντικαθιστά στο έργο μου. Εξάλλου το γεγονός ότι εκφράζει μια άποψη, η οποία προήλθε από παράνομη ενέργεια - έστω και μιας μικρής έκτασης επιστημονικής χωρίς άδεια μελέτης (ακόμα και ως απλής παρατήρησης - δήθεν διαπίστωσης), συνεπικουρούμενος και από άλλα όργανα (τα οποία τάχα συναποφαίνονται, χωρίς όμως να έχουν καν δει ποτέ τα εν λόγω ευρήματα), δεν σημαίνει ότι έχει και δίκιο. Παρόμοιας υφής είναι και ανάλογες «διαπιστώσεις» που αφορούν επίσης τα τέχνεργα της αίθουσας εκθεμάτων του Μουσείου, για το οποίο εξάλλου υπήρχε ήδη η 3-7-2000 διαπιστωτική πράξη νομιμότητας εκ μέρους του ΕΟΤ (και άρα γνωστή σε ΥΠΠΟΤ και ΕΠΣΒΕ), όπως επίσης η εγκεκριμένη τροποποίηση του καταστατικού της ΑΕΕ από το Πρωτοδικείο Αθηνών (4124/ 5-11-1986). Προς τι λοιπόν με παρόμοια μεθόδευση η «αναγόρευσή» του με την 24-6-2011 υπουργική απόφαση δήθεν σε Δημόσιο Μουσείο (αφού ήταν ήδη), αν όχι και πάλι για ευρωπαϊκές επιδοτήσεις; Αυτά τα στοιχεία δεν φανερώνονται ή ακόμα και αποκρύβονται στην εισήγηση της ΕΠΣΒΕ, αποτελώντας και τους πιο βασικούς λόγους που αποτεινόμαστε κατωτέρω για επαναγνωμοδότηση στο Συμβούλιο Μουσείων.

Επειδή θεωρούμε χρέος μας να υπερασπιστούμε αφενός την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου και αφετέρου το πνευματικό μας έργο, αναγκαζόμαστε δυστυχώς να κάνουμε σε κάποιους ακόμα «ιδιαίτερα μαθήματα». Τους πληροφορούμε λοιπόν (συντομότατα εδώ) ότι τα λίθινα εργαλεία και τέχνεργα που έχουν τοποθετηθεί στις προθήκες της προαναφερόμενης σήραγγας αποτελούνται κυρίως από βωξίτη και χαλαζία. Αυτά τα πετρώματα δεν απαντώνται ανάμεσα στα γηγενή των ασβεστολιθικών τοιχωμάτων του σπηλαίου και έχουν βρεθεί μέσα στα στρωματογραφημένα ιζήματά του. Επιπλέον ο μεγάλος τους αριθμός και η συγκέντρωσή τους σε λίγα κυβικά μέτρα ανασκαμμένου χώματος γύρω από την παλαιά φυσική είσοδο, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι μεταφέρθηκαν στο σπήλαιο από τον εξωτερικό του χώρο, εκ μέρους ανθρώπινων υπάρξεων. Πολλά από αυτά μεταφέρθηκαν ως ανεπεξέργαστοι λίθοι για παραπέρα διαμόρφωση, η οποία συντελέστηκε είτε στο εσωτερικό του σπηλαίου, είτε και πριν τη μεταφορά. Ορισμένοι επίσης λίθοι ουδέποτε έχουν επεξεργαστεί παραπέρα, αλλά και μόνο η μεταφορά τους από αρχανθρώπους μέσα στη σπηλιά, δείχνει ανθρώπινη δραστηριότητα και όχι βέβαια αυτό που κακώς, αναληθώς και αντιεπιστημονικά ισχυρίζεται η ΕΠΣΒΕ. Τα παραπάνω συμπεράσματά μου έχουν πολλές φορές αναφερθεί στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία και ουδέποτε αμφισβητηθεί επίσημα. Το πρώτο σχετικό άρθρο μου δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 1971 στο διεθνές περιοδικό “American Journal of Archaeology”, που πέραν όλων των άλλων είναι 10ετίες γνωστό στο ΥΠΠΟΤ. Γιατί λοιπόν σήμερα το ίδιο Υπουργείο διαβάλλει ακόμα και ενώπιον της Βουλής με ανάλογες συκοφαντίες την ΑΕΕ, πάλι με «υποβολέα» την ΕΠΣΒΕ δια του υπ’ αρ. πρωτ. 1676/29-7-2011 εγγράφου της;

Πολλές φορές έχουμε προτείνει στους ιθύνοντες του ΥΠΠΟΤ το διάλογο και τη συζήτηση (με τη δική μας πλευρά φυσικά πάντα αμισθί), κάτι που όμως μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί. Για αυτό σας παρακαλώ θερμά να επανεξετάσετε και αναθεωρήσετε έστω και την ύστατη στιγμή αυτή την τακτική της ΕΠΣΒΕ, η οποία είναι εις βάρος του Δημοσίου Συμφέροντος και θα αποβαίνει όλο και πιο επιβλαβής όσο εξακολουθεί να προβαίνει σε αντίστοιχες, όπως οι προαναφερόμενες, ενέργειες.

Με βάση τα προεκτιθέμενα σας παρακαλούμε να προβείτε στις κατάλληλες ενέργειες, προκειμένου να επανεξετάσετε την εισήγηση της ΕΠΣΒΕ, με σκοπό την ανάκληση, σε πρώτη φάση, των υπουργικών αποφάσεων και επανεισαγωγή των σχετικών θεμάτων προς συζήτηση ενώπιον του ΚΑΣ, του Συμβουλίου Μουσείων ή άλλου υπηρεσιακού οργάνου, με την προηγούμενη ενημέρωσή μας και την πρόσκληση για συμμετοχή. Το ίδιο σας παρακαλούμε να πράξετε και σε οποιαδήποτε μελλοντική εξέταση ζητημάτων που μας αφορούν είτε σχετικά με το σπήλαιο Πετραλώνων είτε αλλού.

Ο Πρόεδρος της Α.Ε.Ε., Δρ, Καθηγητής Άρης Ν. Πουλιανός, τ. Σύμβουλος του Υπουργού Πολιτισμού

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ