ΠΟΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Διενέργεια Ένορκης Διοικητικής εξέτασης σχετικά με καταγγελία για εκτροφή χοίρων προς πενταετίας - στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου

Πετραλώνων.

Σε εκτέλεση της εντολής με αρ.πρωτ.ΥΠΠΟ/Ε.Π.Σ./Α.Π.Εμπ.79/3-12- 2002 διενήργησα Ένορκη Διοικητική Εξέταση, σχετικά με το αρ. πρωτ. 1037/1-4-2002 έγγραφο της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος προς το ΥΠΙΠΟ που αναφέρεται στην εκτροφή χοίρων από πρώην υπαλλήλους του EOT και νυν του ΥΠΠΟ στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο του σπηλαίου Πετραλώνων.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Αφού μελέτησα τα έγγραφα που συγκέντρωσα και συγκεκριμένα πραγματοποίησα αυτοψία κατ' αρχήν όπου κατά το παρελθόν εκτρέφοντο χοίροι κατά την αναφορά της Α.Ε.Ε. και φωτογράφησα το χώρο. Στη συνέχεια προχώρησα στην εξέταση μαρτύρων στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολύνθου. Όλοι οι μάρτυρες κατέθεσαν ενόρκως. Χρέη γραμματέως κατά την διαδικασία αυτή εκτέλεσε η κ. Α. Ευσταθίου. Κατέθεσαν κατά σειρά κλήσεως τους (βλ. συνημμένες αποδείξεις παραλαβής κλήσεως) οι εξής :

1. Ελισάβετ Τσιγαρίδα, Αρχαιολόγος

2. Αρτεμίσια Μπιλούκα, Αρχαιολόγος

3. Ιωάννης Χατζαρίδης, Αρχαιοφύλακας

4. Απόστολος Χατζαρίδης, Αρχαιοφύλακας

5. Κων/νος Παπαδόπουλος, Αρχαιοφύλακας.

Μετά την εξέταση των παραπάνω μαρτύρων προχώρησα στην εξέταση νέων μαρτύρων στα γραφεία της Ε.Π.Σ. Χρέη γραμματέως κατά τη διαδικασία αυτή εκτέλεσε η κ. Κ. Κρούπη, του κλάδου ΔΕ2 με βαθμό Β΄. Κατέθεσαν κατά σειρά κλήσεώς τους (βλ. συνημμένες αποδείξεις παραλαβής κλήσεως) οι εξής :

6. Γεώργιος Διαμάντης, καθηγητής Χημείας.

7. Νικόλαος Πουλιανός, πρόεδρος Α.Ε.Ε.

Επιπλέον εξετάσθηκαν λεπτομερώς τα έγγραφα που σχετίζονται με την υπόθεση, τόσο εκείνα που μου διαβιβάσθηκαν αρχικώς, όσο και εκείνα που κατετέθηκαν κατά τη διάρκεια της ανάκρισης από τους μάρτυρες αυτοβούλως.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Από την εξέταση της κ. Ελισάβετ Τσιγαρίδα προκύπτει ότι:

1. Για πρώτη φορά πληροφορείται το θέμα εκτροφής χοίρων από την κοινοποίηση του εγγράφου Α.Π. 1163/4-7-2002 της Ε.Π.Σ.

2. Από το 1988 που απασχολείται γενικά ως αρχαιολόγος με τα Πετράλωνα δεν αντελήφθη τίποτε, αλλά ούτε και σήμερα γνωρίζει τη θέση και το γεγονός της εκτροφής.

3. Από την διαχρονική επαφή της με τους κατοίκους των Πετραλώνων ποτέ δεν άκουσε υπαινιγμό για την εκτροφή χοίρων.

4. Αμφισβητεί το γεγονός της εκτροφής χοίρων στον αρχαιολογικό χώρο των Πετραλώνων διότι σε διαφορετική περίπτωση θα είχε γίνει γνωστό στον οικισμό των Πετραλώνων.

Από την εξέταση της κ. Αρτεμισίας Μπιλούκα, προκύπτει ότι:

1. Από το 2000 μέχρι σήμερα που είναι υπεύθυνη αρχαιολόγος και για τα Πετράλωνα δεν γνωρίζει για την εκτροφή χοίρων.

2. Το 2001 ύστερα από αυτοψία της Ε.Π.Σ. που συμμετείχε, υπέδειξε ο κ. Ν. Πουλιανός στον ημιτελή χώρο που βρίσκεται Ν. Α. του Ανθρωπολογικού Μουσείου και μακριά από το χώρο επισκεπτών, περιορισμένη έκταση (2Χ2μ) περίπου όπου περιφρασσόταν πρόχειρα από οικοδομικό πλέγμα, περιττώματα (2-3) ζώων. Αυτά ήταν αποξηραμένα και σκονισμένα που δήλωναν την παλαιότητά τους.

3. Παραπλεύρως του χώρου με τα περιττώματα ήταν στοιβαγμένα διάφορα άχρηστα υλικά (σπασμένα φωτιστικά, καλοριφέρ κ.λ.π.). Η όλη κατάσταση στο ημιτελές κτίριο στον ισόγειο χώρο έδινε τη μορφή αποθέτη σκουπιδιών.

Από την εξέταση του μάρτυρα κ. Ιωάννη Χατζαρίδη προκύπτει ότι:

1. Από το 1983 εργάζεται ως συνοδός σπηλαίου και από το 1988 έως και σήμερα ως φύλακας του χώρου.

2. Δεν γνωρίζει αν υπήρχε εκτροφή χοίρων στο χώρο από το 1983 μέχρι σήμερα και ότι από 1/11/1997 μέχρι 1998 είχε αποσπαστεί αλλού.

3. Έχει διαπιστώσει ότι υπάρχουν παλαιά περιττώματα χοίρων προ 10ετίας και δεν αντελήφθη την εκτροφή τους.

4. Τα ίδια περιττώματα υπάρχουν και σήμερα, καθώς και παλαιά αντικείμενα (φωτιστικά, καλάθι αχρήστων κ.λ.π.) που είναι στοιβαγμένα σε σωρό μέχρι και σήμερα και δημιουργούν αντιαισθητικό φαινόμενο.

5. Αν υπήρξε εκτροφή χοίρων αυτή θα ήταν για πολύ μικρό διάστημα, κατά τη γνώμη του ένα γουρουνάκι και κατά τη διάρκεια κάποιας απουσίας του γι’αυτό και δεν θυμάται τίποτα.

6. Υπάρχει στον παραπλεύρως με τα περιττώματα χώρο ένα τροχόσπιτο που από το 1997 μέχρι σήμερα έχει υποστεί εξωτερικά πολλές φθορές από σκάγια πυροβόλου όπλου και από κτυπήματα από βαρύ αντικείμενο.

7. Η όλη εμφάνιση του συγκεκριμένου χώρου είναι τελείως αντιαισθητική με τόσα πολλά σκουπίδια που από το 1997 μέχρι σήμερα τα διατηρεί ο κ.Πουλιανός χωρίς να ενδιαφέρεται για την απομάκρυνσή τους παρά τις προφορικές και γραπτές αναφορές τους.

Από την εξέταση του μάρτυρα κ. Απόστολου Χατζαρίδη προκύπτει ότι:

1. Από το 1983 εργάζεται ως συνοδός σπηλαίου και από το 1988 μέχρι σήμερα ως φύλακας του χώρου.

2. Δεν γνωρίζει αν εκτρέφανε από το 1983 μέχρι σήμερα χοίρους στο χώρο ούτε υπέπεσε ποτέ στην αντίληψή του.

3. Αν γινόταν εκτροφή θα ήταν 1-2 γουρουνάκια διότι ο χώρος είναι πολύ περιορισμένος και τα περιττώματα πολύ λίγα. Μπορεί να ερχόντουσαν ζώα απ’έξω διότι ο χώρος είναι αφύλακτος.

4. Έως και σήμερα στο χώρο με τα περιττώματα υπάρχουν στοιβαγμένα πολλά παλιά αντικείμενα (σίδερα, καδρόνια, φωτιστικά κ.λ.π.)

5. Στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει παλιό τροχόσπιτο το οποίο είναι γεμάτο τρύπες από σκάγια και σφυρί και το έχουν καταστρέφει. Το τροχόσπιτο χρησιμοποίησε ο Ε.Ο.Τ το (1983-1984) ως γραφείο.

Από την εξέταση του μάρτυρα του κ. Κων/νου Παπαδόπουλου προκύπτει ότι:

1. Εργάστηκε στον Αρχαιολογικό Χώρο του Σπηλαίου Πετραλώνων από 1/6/1984 μέχρι 15/5/1997.

2. Δεν έχει πέσει στην αντίληψή του καμία εκτροφή χοίρων.

3. Μπορεί να υπήρξε κάποιο μικρό διάστημα που να έγινε εκτροφή 1 χοίρου και δεν υπέπεσε στην αντίληψή του.

4. Υπάρχουν στον συγκεκριμένο χώρο στοιβαγμένα πολλά άχρηστα υλικά (ηλεκτρολογικό υλικό, παλιά εργαλεία κ.λ.π.) τα οποία μεταφέρθηκαν εκεί από την Ανθρωπολογική Εταιρεία μετά το 1997 όπου φύγαμε εμείς.

5. Υπάρχει δίπλα ένα τροχόσπιτο που χρησιμοποιήθηκε παλιά για γραφεία του Ε.Ο.Τ. και σήμερα βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση, διότι είναι γεμάτο από τρύπες από σκάγια πυροβόλων, τσαλακωμένο περιφερειακά από κτυπήματα και του έχουν αφαιρέσει πόρτες και παράθυρα.

Από την εξέταση του μάρτυρα κ. Γεωργίου Διαμάντη προκύπτει ότι:

1. Με την επανεγκατάσταση της Α.Ε.Ε. στο χώρο του σπηλαίου Πετραλώνων τον Ιούνιο του 1997 διαπιστώθηκε η ύπαρξη εντός ημιτελούς κτιρίου, πολύ κοντά στο Μουσείο Πετραλώνων πρόχειρου κατασκευάσματος 3X3 μ. περίπου περιφραγμένου με χοντρό συρματόπλεγμα με υπολείμματα περιττωμάτων και γούρνα για νερό.

2. Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις υπήρξαν αναφορές της Α.Ε.Ε. προς Υπηρεσίες και Τύπο (και καταθέτει ενδεικτικά φωτοαντίγραφα από εφημερίδα Απογευματινή, την από 10/6/1998 αναφορά του προέδρου της Α.Ε.Ε. προς Ε.Π.Σ.).

3. Αναφέρει και την ύπαρξη πρόχειρου πτηνοτροφείου κοντά στην είσοδο του σπηλαίου το οποίο η Α.Ε.Ε. απομάκρυνε το 1998.

4. Πιστεύει ότι η συγκεκριμένη Ε.Δ.Ε έπρεπε να είχε διαταχθεί από το 1998.

5. Τα περιττώματα τα είδε σε επίσκεψη που πραγματοποίησε το 2001 από ενημέρωση του κ. Α. Πουλιανού και ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν απομακρυνθεί ούτε τα περιττώματα, ούτε η γούρνα.

6. Εκτιμά ότι η μη απομάκρυνσή τους οφείλεται στο ότι δεν δίδεται ούτε άδεια, ούτε οικονομική ενίσχυση από τους εποπτεύοντες οργανισμούς του Δημοσίου.

7. Καταθέτει ότι ο χώρος του χοιροστασίου δεν είναι σε άμεση θέα των επισκεπτών.

8. Βεβαιώνει ότι η πρόχειρη αποθήκη στο ημιτελές κτίριο υπήρχε και την άνοιξη του 2001.

9. Το χοιροστάσιο είναι στεγασμένο σε ημιτελές κτίριο σε απόσταση 50μ. πίσω από το Μουσείο Πετραλώνων.

10. Πιθανότατα ο μηχανισμός που οδηγεί την Α.Ε.Ε. στα Δικαστήρια να αποτελεί και την τροχοπέδη για οποιαδήποτε επέμβαση, αποκατάστασης του αρχαιολογικού χώρου εξωτερικά.

11. Την αναφορά της Α.Ε.Ε. με αρ. πρωτ. 1037/1-4-2002 την υπογράφει ως Γενικός Γραμματέας τότε και για λογαριασμό του διοικητικού συμβουλίου.

Από την εξέταση του μάρτυρα του κ. Ν. Πουλιανού προκύπτει ότι:

1. Η εκτροφή χοίρων έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια αποβολής της Α.Ε.Ε. τα έτη 1983-1997 όπως προκύπτει από τα απομεινάρια περίφραξης, γούρνας, περιττωμάτων.

2. Τα περιττώματα δεν έχουν απομακρυνθεί μέχρι και τις 7/2/2003 από το συγκεκριμένο χώρο των ημιτελών κτιρίων.

3. Κατά τη γνώμη του εκτρέφονταν 5-6 χοίροι για αρκετούς μήνες και στην περιοχή συνηθίζεται περί το τέλος του καλοκαιριού να προμηθεύονται γουρουνάκια για εκτροφή ως τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα για σφαγή.

4. Από τα παλαιά άχρηστα υλικά παραπλεύρως του χώρου με τα περιττώματα, πολλά υπήρχαν το 1997 με την επανεγκατάσταση της Α.Ε.Ε., ενώ άλλα έχουν τοποθετηθεί εκεί τα τελευταία πέντε χρόνια ελλείψει χώρου αποθήκευσης αχρηστευμένων αναλώσιμων υλικών.

5. Το τροχόσπιτο πρέπει να ανήκει στον Ε.Ο.Τ και το είχε φέρει το 1983. ‘Όταν οι υπάλληλοι του Ε.Ο.Τ εγκαταστάθηκαν στο Μουσείο (1984) απομάκρυναν το τροχόσπιτο κοντά προς τα ημιτελή κτίρια.

‘Όλα αυτά τα χρόνια περιέπεσε σε αχρηστία και καταστρέφονταν ώσπου έφτασε στη σημερινή του κατάσταση.

6. Δεν γνωρίζει ποιος το μετέφερε στη σημερινή του θέση.

7. Το τροχόσπιτο δεν απομακρύνθηκε από τη θέση του για να μη κατηγορηθεί η Α.Ε..Ε και για το λόγο ότι αυτό συνεπάγεται έξοδα.

8. Ο χώρος με τα περιττώματα δεν καθαρίστηκε και τα άχρηστα υλικά δεν απομακρύνθηκαν μέχρι σήμερα από την Α.Ε.Ε. διότι ενώ φαίνονται δεν πάνε εκεί οι επισκέπτες και τα έβαλαν σε δεύτερη προτεραιότητα, διότι έδωσαν έμφαση στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου, Μουσείο κ.λ.π.

9. Λεν τους εμπόδισε ποτέ κατά το παρελθόν κανένας φορέας να τα απομακρύνουν και ο χώρος τους δεν είναι ορατός από τους επισκέπτες διότι είναι αρκετά απομακρυσμένος.

10. Ο χώρος των περιττωμάτων και άχρηστων υλικών δεν επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά θα ήταν προτιμότερο να απομακρυνθούν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από το σύνολο του ανακριτικού υλικού, καταθέσεις μαρτύρων, έγγραφα, προσωπική αυτοψία του χώρου, φωτογραφική τεκμηρίωση και την διασταύρωση των στοιχείων προκύπτουν αβίαστα τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Η εκτροφή χοίρων στον συγκεκριμένο χώρο (ημιτελής στεγασμένος χώρος διαστάσεων 2,5X2,5 μέτρα περίπου βλ.και φωτογραφία 2 είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο.

2. Βρίσκεται στο ακρότατο σημείου του όλου κτηριακού συγκροτήματος του σπηλαίου Πετραλώνων (βλ.φωτογραφίες 1 και 3) και δεν είναι ορατός από τους επισκέπτες.

3. Πρόκειται για την εκτροφή μικρών χοίρων πολύ περιορισμένου αριθμού 1-5 και για μικρό χρονικό διάστημα στοιχείο, που διαπιστώνεται και από την περιορισμένη ποσότητα περιττωμάτων.

4. Η εκτροφή έγινε κατά το χρονικό διάστημα προ του 1997 και όχι από 1997-2002 όπου επανεγκαταστάθηκε η Α.Ε.Ε. στο σπήλαιο.

5. Η δήλωση και από τους τρεις φύλακες (Ι.Χατζαρίδη, Α.Χατζαρίδη και Κ.Παπαδόπουλο) ότι δεν υπέπεσε στην αντίληψή τους η εκτροφή χοίρων ενώ αυτοί ήσαν υπεύθυνοι για τη φύλαξη του χώρου θεωρείται τουλάχιστον ως ανακριβής. Επίσης η δήλωση αυτή έρχεται και σε αντίφαση με την άποψή τους ότι θα εκτρέφονταν 1-2 χοίροι. Προφανώς υπάρχει ευθύνη δική τους για την μη αναφορά του συγκεκριμένου γεγονότος.

6. Την Α.Ε.Ε. ενοχλεί η ύπαρξη περιορισμένου αριθμού περιττωμάτων εντός του συγκεκριμένου χώρου ενώ δεν την ενοχλεί η ύπαρξη άχρηστων στοιβαγμένων υλικών πολλά από τα οποία έχει τοποθετήσει η ίδια στον ίδιο χώρο (βλ.φωτ.4) και για τα οποία ουδέποτε αναφέρθηκε εγγράφως.

7. Η Α.Ε.Ε. ενώ διαπιστώνει το γεγονός από το 1997 και το αναφέρει από το 1998 εγγράφως, δεν έχει προβεί σε καμία ενέργεια καθαρισμού μέχρι σήμερα παρ’ όλο που ούτε κόστος έχει ο καθαρισμός ούτε καμία ιδιαίτερη προσπάθεια. Για τα παραπάνω φέρει ευθύνη.

8. Με ευθύνη της Α.Ε.Ε. υπάρχει κατεστραμμένο τροχόσπιτο (βλ.φωτ.5) εντός ημιτελούς στεγασμένου χώρου η καταστροφή του οποίου πραγματοποιήθηκε από το 1997 μέχρι σήμερα (κατά τη διάρκεια που η ίδια ελέγχει το χώρο).

9. Η ίδια η Α.Ε.Ε. δια του προέδρου της δέχεται ότι ο χώρος με τα περιττώματα και τα άχρηστα υλικά δεν επιβαρύνει το περιβάλλον.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Για τη μη ενημέρωση του γεγονότος από τους τρεις φύλακες αρμόδια είναι η Υπηρεσία τους να επιβάλει κυρώσεις αν το θεωρεί αναγκαίο.

2. Θα πρέπει το ταχύτερο δυνατόν η Α.Ε.Ε. να προβεί στον καθαρισμό του χώροι* με τα περιττώματα και τα άχρηστα υλικά καθώς επίσης και στην απομάκρυνση του κατεστραμμένου τροχόσπιτου.

3. Η Α.Ε.Ε. θα μπορούσε να είχε προβεί στην απομάκρυνση των άχρηστων υλικών και τον καθαρισμό του χώρου τον οποίο διαχειρίζεται χωρίς να απαιτηθεί η εμπλοκή κρατικών υπηρεσιών.

ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ :

1. -Αποδείξεις παραλαβής κλήσεως μαρτύρων (πρωτότυπα), φύλλα 10 (Δέκα).

2. -Το άθροισμα του επί μέρους αριθμηθέντων σε κάθε εξεταζόμενο φύλλα 26 (Είκοσι έξι).

3. -Απόσπασμα εφημερίδος ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ.

4. Δήλωση κατοίκων Πετραλώνων.

5. φωτογραφίες υπομνηματισμένες.

Αθήνα, 12-3 -2003 ,

Ο διενεργήσας την εξέταση

Ευάγγελος Κάμπούρογλου

Γεωλόγος ΠΕΙ2 με βαθμό Α’

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ